مصطفی رحيمپۊر
مصطفی رحیم پۊر سیاهکلی (۱۵۱۲ گيلکي) شاعر ؤ خؤنده‌کس ؤ بازیگر ؤ آهنگ‌چاکۊن هیسه.[۱]
زیۊیش
[دچينواچين]مصطفی رحيمپۊر سالˇ ۱۵۱۲، بیدرۊن رستاقˇ مئن ىته مذهبي گۊدˇ مئن دۊنىا بۊمه. وي پئر خۊ سرؤنه مئن ىته جه مۊسيقيدؤنؤن ؤ خؤنده‌کسؤن ؤ قاري ؤ اهلˇ بیتˇ تعزیه‌دار بۊ.
مصطفی رحیم‌پۊر جه هف سالگی مرثیه‌خؤنی‌ئه سرأگیت ؤ تعزیه مجلسؤنˇ مئن شرکت گۊد.
گۊت: «دۊس دأشتم هرچی خؤننه بیامۊجم.»
کم‌کمئه گۊشه ؤ ردیف ؤ آواؤنˇ همرأ آشنا وکت ؤ شئر گۊتنه هۊ زماتˇ مئن سرأگیت ؤ 19 سالگی مئن ده رسمن «درازˇ شئر»، «قصیده»، «غزل»، «چارته‌ای» ؤ ترانه ؤ .. گۊت.
مصطفی رحیم‌پۊر خۊ اوولی درازˇ شئرهٰ، «قاصدی» نؤمی، خۊ آمۊتن‌کسی اوولی سالˇ مئن 1531ˇ مئن بگۊت.
یه سال بأزؤن بۊشؤ ایجباری ؤ دۊ سالˇ پسی هنده آمۊتن‌کسیه پیأگیت ؤ دۊمرته شئر بگۊت ؤ ترانه ؤ آهنگ چاگۊت. برزیگری خئلی وه‌ره وأس ؤ هین وأسر خۊ بی‌کاری زمتؤنˇ مئن برزیگری گۊت.
مصطفی رحیم‌پۊر ایسه بازنشسته هیسه ؤ سیاکلˇ مئن ساکنه ؤ خۊ هؤنری ؤ برزیگری کارؤنه مشغۊله.[۲][۳]
شاعری
[دچينواچين]مصطفی رحیم‌پۊره ویشتر «کل شریف»ˇ «درازˇ شئر»ˇ سر (مؤخۊسˇ درازˇ شئر) شنأسنن ؤ هۊ شئرˇ سر به «کل شریف» نؤمی وکت.
وی سال 1546 ای درازˇ شئرهٰ بگۊت گه 380ته بیت دأشت ؤ اۊ زمتˇ دیهاتˇ مردومˇ زیۊیشه خۊرؤم نۊشؤن بدأ. «کل شریف» اۊ مردۊمˇ داستان هیسه گه ظلم ؤ ستمˇ بۊن فلاکتˇ همرأ زیونن. رحیم‌پۊر «کل شریف»ˇ زوؤنˇ همرأ ای زرخ حقیقتؤنه گۊنه تا اۊشؤن دستˇ آخر به ای نتیجه برسن گه وأ ویریسن ؤ ستمگرˇ حققه بنأن وی دس.
مسجدˇ مئن بشؤم، أمه رؤضه‌خؤن / بدئم گۊ که، نمازه تی‌شه بخؤن
نماز بخؤن، نماز سۋتینˇ دينه / نماز نبی، دين تی‌شی بی‌سۋتینه
خۊمس ؤ زکاته، تی‌شينه بأ هدی / تا که خۊدا تی ماله برکت بدی
اگه بتؤنی، نمازˇ شؤ بخؤنی / به زندگی، هرگی تۊ در نمؤنی
اگه بهشت خايی، عبادت بکۊن / فرمۊده‌يˇ خودا اطاعت بکۊن
مردۊمˇ ماله، مردۊمˇ مال بدؤن / نزن هچی هيچ‌کسه زخمˇ زبؤن
مردۊمˇ حق، مردۊمˇ شی، تی‌شی تی / دپرکسم، بيدارابؤم، ها؟ چی‌چی؟
پس أمی حققهٰ کی ایشؤن خؤر درد / ثروتˇ ايرانه همهٰ بؤر درد
نؤنه أمی دهنˇ جی ویترد / مۊردال‌خۊرؤن، زبيل زبيل هیترد
اۊشؤنی کی ای پا بنأد او پا سر / پول، پولˇ سر بنأد، کۊلا، کۊلا سر
خؤنه ایشؤنˇ شی، بۊشؤ ابرˇ تۋک / آنی بخؤردد، بخؤتد، ببؤد خيک
ایشؤن، همه نمازˇ شؤ بخؤندد؟! / نصفˇ شؤئه، خۊدا خۊدا دخؤندد؟!
اين همه چی، ایشؤنˇ قسمت ببۊ / شريفکˇ قسمت‌ن، فلاکت ببۊ؟!
صۊب تا غۊرۊب، وشتايی جؤن کن درم / مختاجˇ ديگری، شک ؤ شندرم
نمازˇ يؤميهٰ، می‌شی خؤنمهٰ / خۊداره شۊکر، نمازئکه دؤنمهٰ
می ديل دره نمازˇ شؤ بخؤنم / نصفˇ شؤئه خۊدا خۊدا دخؤنم
امما، دئه می اۊسم ؤ أعضا بشکسهٰ / می دۊته چۊشمه خارداری دشکسهٰ
کلˇ شریفئی، خسته ؤ مؤنده بخؤت / درازا بؤ، عينهۊ کنده، بخؤت
منس نمازˇ نصفˇ شؤ بخؤنی / بأ ای‌جۊری فلک‌زده بمؤنی؟
اۊنی کی نمازه راسی راسی خؤنه / شریفکˇ بيچاره‌گی وأسی خؤنه
خۊ ثروت ؤ خۊ زندگی وأسی نئه / اگر ببی، بدؤن کی راس‌راسی نئه!
پيغمبرˇ خۊدا، خؤره دۊعا گۊد؟ / تاريکی غارˇ مئن خۊداخۊدا گۊد؟!
يا کی کلˇ شريفکˇ وأسی بۊ / فلک‌زده محرومکˇ وأسی بۊ
یتیمؤنˇ بی‌پدری وأسی بۊ / بیچاره‌ؤنˇ دربه‌دری وأسی بۊ
کی‌رئه بگؤی آدم از ای زمؤنه / تۊمؤن دکته ده أمی کینؤنه
کاسبی کأدرد أمی دينˇ جی / چاپسرد، من ؤ اۊن ؤ اینˇ جی
چار کلمه گب زندهٰ، صد تۊمؤن / نأ غمˇ بيجار دأرده، نأ نۊغؤن
پيغمبرˇ گرتهٰ وگير مۊسلمان / نکن پيرأنه از تنˇ ضعيفان
جهندمˇ آتشˇ فيکره بکۊن / تی قبرˇ مئن، بالشˇ فيکره بکۊن
لباسˇ پيغمبرؤنه وزای تۊ / حرفؤنˇ پيغمبرؤنه بزای تۊ
و ظاهرن حرفˇ خۊبی زأ دری / امما، خلافˇ اۊن عمل کأ دری
تۊ گه دُونی اۊ جؤرجؤرؤن خؤر درد / ثروتˇ ايرانه همهٰ بر درد
ای ظالمؤن، شيطؤنه بازی دده / من ؤ تۊ ره هچی به قاضی دده
اگه تۊنی، اوشؤنˇ سر داد بزن / می سسˇ عرقه هچی باد نزن
ظالمˇ شمشيره چه‌ره ونئيری؟ / شريفکˇ حققه چه‌ره هنئيری؟
تهرن حيساب دأری ایشؤنˇ همرأ / تی نؤنه خؤر دری رۊغؤنˇ همرأ
کلˇ شريفئی هنده ايسأ وشتايی / کشئه دره هيزار جوری رۊسۊايی
این همه حق هیشؤنˇ قسمت ببۊ / شریفئکˇ حققأنی فلاکت ببۊ
مردۊمˇ حق مردۊمˇ شی تی شی تی / ایته خاشن پیشم ایته وازن پی
گبه فصل به خیلی گب دأریمی / عملˇ فصل به همه ضعف أریمی
مألۊمه گه تهرن فقط گب زنی / عمل گه به هیذره تهر ره ننی
سی ساله دئه درم فقط گب زأری / تۊ بگۊ بئینم گه عمل چی دأری
تهرن حیساب دأری ایشؤنˇ همرأ / تی نؤنˇ خؤر دری رۊغؤنˇ همرأ
کلˇ شریفئی هنده هیسأ وشتایی / کشئه دره هیزار جۊری رۊسۊایی
سال 1584 مئن قاسم غلامی کفترۊدی یاری همرأ رحیم‌پۊر خۊ کیتابه «گیله شول»ˇ نؤمی دۊ جلدˇ مئن بیرون هدأ.
ای کیتابˇ مئن 9 ته منظۊمه دره. «مؤخۊس»، «نؤن حلال»، «گیله‌مرد»، «گالشی» ؤ «کاپیش» اوولی جلدˇ مئن ؤ «قاصدی»، «غۊل حیدر»، «شۊمار ؤ عارۊس» ؤ «وس‌مارئی» نی دوومی جلدˇ مئن بومه.
رحیم‌پور ای ۹ته منظۊمه مئن جه اجتماعی مشکلؤن، گیلؤنˇ دهه ۴۰ شمسی؛ تشویقˇ دیهاتی جوؤنؤنه کشاورزی انقلابˇ ره؛ هکشی انتقاد اصلاحات ارضی جی؛ نقدˇ بی‌رچ اقتصادی گه جامعه سر کیاگیری دبؤ؛ شاعرؤنه تاتایی‌ئن؛ هکشی انتقاد پهلوی کیاگیری جی؛ تۊیم اجتماعی، سیاسی، فرهنگی ؤ اقتصادی مسئلهٰ‌ن، خنده‌ای زوؤنˇ همرأ؛ دۊتته نتاجˇ خرده‌فرهنگی تؤفیرؤن تازه ؤ قدیمˇ نسلˇ جی ؤ یته «وس‌مار» لاکۊ نؤمˇ سۊگ‌نامه هیسه.
مۊسقی
[دچينواچين]مصطفی رحیم‌پۊرˇ جی تا ایسه چارته سی‌دی «کل‌شریف» ، «شۊمار ؤ عارۊس»، «گالشی ؤ غۊل حیدر» سال 1583 ؤ «دس کلا» 1585 مئن منتشر وکته.
یته پۊلک جه آهنگˇ قشنگˇ گیلان، دس کلا آلبومˇ جی:
مژده گیله‌مردان ده وهاره ده وهاره
بۊلبۊل خؤنه گـۊل واشکسه، صحرا لاله زاره لاله زاره
همه جا سبزه زاره، چه قشنگه أمی گیلان
خۊدا قۊوت بدی تی بازۊوان گیلˇ برأرجان
مصطفی رحیم‌پۊر صدا ؤ سیما شبکهٰ‌نˇ مئن آئینی ؤ محللی مۊسقی اجرا بؤته ؤ بیس‌ته جی ویشتر ترانه ؤ آهنگ، خؤندن‌کسؤنه هدئه ؤ خؤره نی ده‌ته جی ویشتر ترانه بخؤنده ؤ آئینی ؤ فؤلکلؤر ؤ گیلؤنˇ رسم ؤ رسومˇ ره وامته. مصطفی رحیم‌پۊرˇ جی، ایرانˇ نواحی مۊسقی جشنواره، حافظˇ تالار، فارسˇ فرهنگ ؤ ارشادˇ اداره مئن، نوروزی آوازؤن ؤ تعزیه‌خؤنی اصیل آوازؤنˇ دأشتنˇ دؤنی تجلیل وکت.
فیلم ؤ سریال
[دچينواچين]وی جغرز شئر ؤ مۊسقی چن‌ته فیلم ؤ سریالˇ مئنن بازی بؤته. «وقتی همه خواب بودند» ؤ «آوای مه» ؤ ... موسؤن.
مصطفی رحیم‌پۊر گۊنه: «به می کشورˇ فرهنگ ؤ می دین ؤ قۊرآن ؤ می مللیت ؤ مۊسقی ؤ فرهنگˇ پیشرفت پۊر علاقه دأرم.»
سربس
[دچينواچين]
- ↑ http://www.darsiahkal.ir/3727/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C-%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85-%D9%BE%D9%88%D8%B1/
- ↑ https://web.archive.org/web/20210424073020/https://guilan.bmn.ir/fa-IR/news/News/10248/%D9%86%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C-%D8%B1%D8%AD%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B1-%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%8C-%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%85%DA%A9%D8%B1%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86
- ↑ https://web.archive.org/web/20210424073017/https://www-iribnews-ir.cdn.ampproject.org/v/s/www.iribnews.ir/fa/amp/news/2572224?amp_js_v=a6&_gsa=1&usqp=mq331AQHKAFQArABIA%3D%3D#aoh=16192491659108&_ct=1619249248643&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&_tf=From%20%251%24s&share=https%3A%2F%2Fwww.iribnews.ir%2Ffa%2Fnews%2F2572224