سۊئيس

سۊئيس (آلماني: Schweiz، فرانسوي: Suisse، ايتاليايي: Svizzera، اينگيليسي: Switzerland) رسمي نؤم ٚ أمرأ سۊئيس ٚ کؤنفدراسيؤن، يته کيشور هيسه خۊرخؤسي اۊرۊپا مئن گه کليسا را آلمان، خۊرتأو ٚ را اؤتريش ؤ ليختن اشتالين، نسۊم ٚ را ايتاليا أمرأ يؤ خۊرخؤس ٚ را فرانسه أمرأ همساده هيسه. اي کيشور ۸،۶ ميلٚيۊن جميئت ؤ ۴۱،۲۹۰ مۊربع کیلؤميتر پيلگي دأره. سۊئيس يته فدرال ٚ کيشور هيسه يؤ ۲۶ ايالت ٚ جي تشکيلا بۊنه گه اۊن-ه کانتؤن دۊخؤنن. سۊئيس ٚ نيشتگا بِرٚن ٚ شأر هيسه يؤ اي کيشور ٚ ايقتيصادي قۊطبؤن ژنؤ يؤ زۊريخ ٚ شأر هيسن. سۊئيس يته جه اينساني پۊرتؤسئه کيشورؤن جهان ٚ مئن هيسه يؤ اي کيشور سرؤنه درآمد ۸۰۰۰۰ دۊلار هر نفر ٚ ره أمرأ جهان ٚ جؤتترينؤن ٚ جي هيسه. سۊئيس يته چن زوؤنه کيشور هيسه يؤ اۊن ٚ مئن چآرته زوؤن يني آلماني، فرانسوي، ايتاليايي يؤ رؤمانش رسميت دأره.
دابؤن ؤ زوؤن[دچينواچين]
سؤئيس ٚ کيشور ٚ جميئت جؤتترؤجيتتر (حدۊدا) ۸،۶ ميلٚيۊن هيسه. اي جميئت ٚ مئن ۶۲/۸٪ آلماني زوؤن هيسن گه ويشتر کليسايي يؤ مرکزي واوينان ٚ مئن هيسن. ۲۲/۹٪ فرانسوي زوؤن هيسن گه ويشتر اي کيشور ٚ خؤرخؤس ٚ مئن زيوش کۊنن. ۸/۲٪ ايتاليايي زوؤن هيسن گه ويشتر سۊئيس ٚ نسا مئن درن ؤ ۱٪ أني رؤمانش ٚ زوؤن ئبه گب زنن گه اي کيشور خۊرتأوي نسا مئن هيسن. هر چآرته زوان اي کيشور ٚ مئن رسميت دأرن.
تاريخ[دچينواچين]
سلتان سؤئيس ٚ أوٚولي ساکنان بؤن. يته تيره اي قؤم ٚ جي گه هِلوِتيا نؤم دأرن ژورا ؤ آلپ ٚ کامان ٚ مئن ساکن بؤبؤن ؤ اۊيه' هلوتيا نؤم بنأن. هلوتيا ۵۸ سال ميلاد ٚ پيشي مئن ژۊليۊس سزار رۊم ٚ امپراتۊر ٚ تصرف ئبه دربۊمأ. ميلادي پئنجؤمي قرن ٚ مئن ژرمنان اي سامان ٚ مئن بؤشؤن ؤ آر ٚ رۊ-يه خۊرخؤس ٚ مئن ساکنا بؤن. ژرمنان ؤ بۊرگۊن ٚ أقوام ؤ فرانک يته مستقل ٚ جامعه تشکيل هدأن. اۊشؤن ميلادي سال ٚ ۶۹۳ مئن يته دؤلت بنا بنأن گه ايمه فرانسه ناميده بؤبؤ. نؤهؤمي سده مئن سؤآبيا ؤ بۊرگۊندئن ٚ مئن تقسيما بؤ يؤ ۱۰۳۳ مئن رۊم ٚ امپراتۊري نظارت ٚ تحت، وحدت پيدا بؤدن. منطقه حؤکۊمت سينزهؤمي قرن ٚ مئن کنتان ؤ هابسبۊرگ ٚ خاندان ؤ محلي حاکمؤن ٚ مئن تقسيما بؤ. ۱۲۹۱ ٚ سال ٚ مئن سۊتته واوين يني آۊري، شۊيتس ؤ اؤنترؤآلدن يته اتحاديه تشکيل بدأن گه سؤئيس ٚ کؤنفدراسيؤن ٚ أساس قرار بگيت.
دين ؤ باورؤن[دچينواچين]
اي کيشور ٚ مردۊم ٚ ويشترين مسيحي هيسن، مسيحئن ٚ مئن ۴۱/۸٪ کاتؤليک، ۳۵/۳ پرؤتستان و ۱/۸٪ ارتدؤکس هيسن. مسيحيت ٚ پسي اسلام پيلاترين دين سۊئيس ٚ مئن هيسه ؤ مردۊم ٚ ۴/۳٪ مۊسلمؤن هيسن. ۱٪۱۱صد بي دين ؤ دئبأخي ني ديگر دينان ٚ پيرؤ هيسن.
جۊغرافي[دچينواچين]
سۊئيس کللي جۊر ئبه سۊتته جۊغرافي واوين ئبه تقسيم بۊنه: آلپ ٚ کامان، سۊئيس ٚ فلات ؤ ژورا بندان.