آمریکا ؤ مکزیکˇ جنگ
 |
ای وانیویس هیچ سربسیه ارجاع ندئنه یا اینˇ سربس کمه. خأ قایم سربسؤنه ویشتر ارجاع دأن تا ای وانیویس بئتر ببون. وختی یکته وانیویس یا یکته وابینˇ مئن سربس کمه یا بیسربسه، شأنه او وانیویس یا سربسه راحت به چالش کشئن ؤ حذف گودن. |
 |
اي وانيويس بۊشؤسۊبراز ؤ تميزکاري خأنه. هر قدر کي تينين اينˇ املا ؤ انشا ؤ دچينواچين ؤ دۊرۊسي سر بئترأکۊنين؛ بأزين اي تأگه ويگيرين. اي وانيويسˇ محتوىات شاىد قبۊل گۊدني نبۊن ىا بيطرف نبۊن ىا چاکۊدنحقه رعاىت نۊده بۊن. |
آمريکا ؤ مکزیکˇجنگ کي اۊنه مکزیکˇ جنگ هم دۊخانید ایتا جنگ بۊ آمريکا ؤ مکزیکˇ جؤمۊري ميان، سالان ۱۸۴۶ تا ۱۸۴۸ میان، کي آمريکا ماىه دارˇ فۊتۊرکˇ امره آغازابؤسته. جنگˇ علت ادعای دۊ کشور بۊ تگزاسˇ ايالتˇ سر ؤ هر دۊ اۊنˇ مالکیتهادعا گۊدید. آمريکا دؤلت، مکزیکه درخاست بدا کي تگزاس خایه بیهینه. ولي مکزیک آؤجا بدا کي قصد فروش خۊ ایالته نره. ولی تگزاسˇ میان کي اکثریت آمريکاىي موهاجر بید مکزیک دؤلت امره اختلاف زیادا بؤسته ؤ درخواست خودمختاری بوگودید. سال ۱۸۳۶ میان تگزاسˇ انقلاب ضد مکزیک حاکمیت شکل بیگیفته ؤ تگزاس، مکزیک جا سیوا بۊبؤسته ؤ تگزاسˇ جؤمۊري وجود بومو. اوایل سال ۱۸۴۶، آمريکا ؤ مکزیک جنگ رسما آغازا بؤسته ؤ جه بهار ۱۸۴۶ تا پئیز ۱۸۴۷ آمريکا ماىه دار، نئومکزیکو ؤ کالیفرنیا بِتنسته تصرف بۊکۊنه ؤ مکزیک خاک دورون پیشروی بوگوده. آخرسر وختی آمريکایئن مکزیکو سیتی، مکزیکˇ پایتخت تصرف بوگودید، جنگ آمريکا پیروزی امره خاتمه بیگیفته. بعد جنگ دۊ کشور گوادالؤپ ایدالگؤ عهدنامه امضا بوگودید کي آمريکا بتنسته پیله صارا مکزیک جه تصرف بۊکۊنه کي شامل پنج تا ایالت آریزونا، کالیفرنیا، نوادا، نئومکزیکو ؤ یوتا ضمیمه خۊ صارا بۊکۊنه ؤ ریوگرانده روبار دۊ کشور مرز بۊبؤسته. درعوض آمريکا ۱۵ میلیون غرامت مکزیک فدأ.
مکزیک سال ۱۸۲۱میان، اسپانیا جه سیوا بۊبؤسته ؤ آزادا بۊ ؤ تگزاس مکزیک ایالت بۊ کي اَ زمات میان موهاجرت تگزاس میان اضافا بؤسته ؤ پور آمريکاىيئن ؤ غىر آمريکاىيئن تگزاس دورون موهاجرت گودید. مکزیک دؤلت ایتا قانون بَنا فقط اسپانیاییئن حق موهاجرت تگزاس میان دَرید ؤ جغرز اسپانیاییئن حق وؤرۊد به تگزاس نأرید. اَ میان آمريکا، مکزیکˇ دؤلت پیشنهاد بدا کي تماىؤل دره تگزاس ؤ باقی اونه صارای تا اطلسˇ اقیانوس ورجا بیهینه. ولی مکزیک، آمريکا پیشنهاد رد بوگوده. هنه وستی آمريکاىيئن شروع به موخالفت مکزیک ˇدؤلت امره بوگودید. اَ اختلاف باعث بوبو تگزاسˇ انقلاب وجود بایه. کي تگزاس آخر سر مکزیک جا سیوا بۊبؤسته ؤ ایتا تازه کشور بنام تگزاسˇ جؤمۊري وجود بومو. مکزیک دؤلت اعلام بۊگۊده کي تگزاسˇ جؤمۊري غىر قانونیه ؤ برسمیت نشناسه. ولی تگزاسˇ جؤمۊري عمر پاچ بۊ. چند سالی کي دوارسته یعنی سال ۱۸۴۵، آمريکا، تگزاس ضمیمه خۊ خاک بۊگۊده ؤ تگزاس، آمريکا ایالت بۊبؤسته. هتو بۊ کي آمريکا ؤ مکزیک میان اختلاف دَکفته. سال ۱۸۴۶ میان، آمريکا ؤ مکزیک اختلاف خوشانه مرز ؤ حدود وستی پورتر بۊبؤسته ؤ حتی آمريکا تصمیم بیگیفته مکزیکه فۊتۊرکه ؤ هتویی بۊ آمريکا ؤ مکزیک ˇجنگ آغازا بؤسته. پور زمات بۊ کي آمريکاىيئن ناجه دَشتید خوشانه صارا مرز ؤ حدودا پیلا کونید مخصوصا آمريکا ماىه دارˇ قوت مکزيکيیئن جۊلؤ باعث بۊبؤسته بۊ کي آمريکاىيئن تماىؤل جنگ مکزیک امره بدارید.
کله گیفتن
[دچينواچين]وختی جنگ قوت بیگیفته آمريکا ایتا بخش جه کالیفرنیا ؤ نئومکزیکو تصرف بوگوده ؤ بعد دوتا پیله ماىه دار کي اوشانه چکنه وینفیلد اسکات ؤ زكريا تيلور نام بۊ اوسی بۊگۊده به مکزیکˇ مرزان. زكريا تيلور بعدˇ جنگ آمريکا رئیس جؤمور بۊبؤسته. وختی آمريکاىيئن، مکزیکˇ شهران فۊتۊرکستید اوایل سال ۱۸۴۷ میان، مکزیکˇ رئیس جؤمور ؤ ماىه دار چکنه آنتونیو لوپز دِ سانته آنا خۊ خلابران ؤ رستران امره آمريکا ماىه دار فۊتۊرکسته ولی مونتری ؤ بوئنه ویستا میان دشکن بوخورده. مکزیکˇ ماىه دار پور مشکل دشتی ؤ بیماری، قحطی ؤ ناخوشی گرفتار بۊ ؤ پور مکزيکيیئن جنگˇ ميان جیویشتید ؤ تترچ آمريکا ماىه دار جۊلؤ دشکن خؤرديد. مکزیکˇ دؤلت میان اختلاف ؤ سردرگمی بۊ ؤ نَتَنستید جنگˇ ره چاره بۊکۊنيد ؤ خؤرؤم تصمیم بیگیرید. مارس ۱۸۴۷ میان ژنرال اسکات، بِتنسته وراکروز فوسینه. اونه ماىه دار دورون پور رستران ایسابید کي بعدا آمريکا داخلی جنگ میان چکنه بوبوستید ژنرال رابرت لی، ژنرال یولیسیس گرانت، ژنرال جؤرج مید ؤ ژنرال استؤن وئل جکسون مَنستن. هو سال ماه می میان، ژنرال اسکات بِتنسته پوئلبا ؤ بعدش مکزیکˇ پایتخت، مکزیکو سیتی فوسینه ؤ مکزيکيیئن مقاومت فوگوردسته ؤ مکزیک جنگ دورون تسلیم بۊبؤسته.
بعد کله گیفتن
[دچينواچين]آمريکا ایجایی ایالات (USA) جنگˇ ميان پیروز بۊبؤسته ؤ سال ۱۸۴۸ میان مکزیک امره گوادالؤپ ایدالگؤ عهدنامه امضا بوگودید ؤ هتو بۊ کي آمريکا پنج تا ایالت آریزونا، کالیفرنیا، نوادا، نئومکزیکو ؤ یوتا مکزیک جا جیگیفته ؤ بخشی جه کلرادؤ ؤ وایومینگ آمريکا ضمیمه خاک بۊبؤسته. درعوض مکزیک،آمريکا جه ۱۵ میلیون دولار غرامت فگیفته. برده داری اَ ایالتان میان کي تازه آمريکا خاک بۊبؤسته بید پور رواج دشتی. هنه وستی برده داری موضوع، آمريکا میان شدت بیگیفته ؤ موافقان ؤ مخالفان میان هر روج ویشتر اختلاف دکفتی. اَ موضوع سر آمريکا دچار ایتا چتین ؤ خونی جنگ بۊبؤسته ؤ آمريکا داخلی جنگ شروع بوبو کي چهار سال ادامه دشتی. اَ جنگˇ ميان پور رستران ؤ خلابران ایسابید کي مکزیک سابقه جنگˇ ميان حضور دشتید.