کاوۊس زياري

Wikipedia جي
قابۊس ٚ گۊمبد

کاوۊس زياري یا قابۊس بن وشمگير کي شمس‌المعالي لقب ٚ أمرأ ني معرۊف بۊ، زيارئن ٚ چآرؤمي کارکيا بؤ گه خۊ برأر ٚ پسی بيستۊن ۳۶۷ ٚ هجري سال ٚ مئن تخت ٚ سر بنيشت. اۊن ٚ اصل ؤ نسب گيلان ٚ شئه يؤ داخل ئبه وگردنه ولي کارکيا بؤؤن ٚ پيش طبرستان ٚ مئن هيسأ بؤ. بيستۊن ٚ جي يته کۊچي وچه' بۊمؤنسئه بؤ گه اۊن ٚ مأري پيلاپئر يني دباج بن ٚ بانی گيل هأکش وأکش گۊد تا اي طفل-ه حکۊمت ئبه برسأنئه، أمما پۊر جه فرمؤندئن ؤ لشکرئن قابۊس-ه کارکيايي ره دؤجين بؤدن. قابۊس دۊ دؤره کارکيايي بؤگۊد. أوولي دؤره آرامي ئبه دوأرس، أمما رکن‌الدؤله مۊردن ٚ پسي، بۊيئن ٚ کارکيا، اۊن ٚ سامان-ه اۊن ٚ سۊته وچئن ٚ مئن يني عضدالدؤله، مؤیدالدؤله يؤ فخرالدؤله مئن تقسيما بؤ. عضدالدؤله یأ مؤيدالدؤله فخرالدؤله أمرأ اختيلاف پيدادن ؤ اۊشؤن ٚ مئن جار دربگيت.  فخرالدؤله قابۊس ئبه پناه بؤبۊرد. قابۊس فخرالدؤله تسليم گۊدن ٚ جي دس کۊل بزأ (امتناع بؤگۊد) ؤ اۊشان ٚ مئن يته جنگ دربگيت گه قابۊس ؤ فخرالدؤله ديشکن بؤخؤردن ؤ قابۊس خۊراسان ئبه پناه بؤبۊرد. قابۊس حدۊدا ۱۸ سال حکۊمت ٚ جي مأرۊم بۊ يؤ دئبأخي کارکياٰن ٚ دربار ٚ مئن زيويش گۊد؛ أمما عضدالدؤله مۊردن ؤ بۊيئن ٚ تضعيف ٚ أمرأ، اۊ خۊ طبري يؤ گيلک ٚ ياران ٚ بال ٚ أمرأ، گۊرگان ئبه فگن بؤگۊد ؤ بؤتۊنس اۊن-ه بۊيئن ٚ جي پسأ گيره ؤ هندئه تخت ٚ سر بنيشت. قابۊس تا ۴۰۳ هجري سال کارکيايي بؤگۊد ؤ خۊ قلمرؤ-يه گؤسترش هدأ يؤ طبرستان، گۊرگان، گيلان (پتشخوارگر يا کاسپين) ؤ برخي جه قؤمس ٚ واوينان ٚ سر حؤکۊمت بؤگۊد‌. اۊ يته أديب ؤ شاعر ؤ خۊشنيويس آدم بؤ يؤ فارسي، عربي يؤ گيلکي زوؤن ئبه شئر بؤته يؤ اۊن ٚ دربار يته خۊجير ؤ خؤرۊم جيگا دؤنشمندؤن ؤ أديبؤن ٚ ره بؤ يؤ قابۊس اۊشؤن ٚ جي پۊر حيمايت گۊد، أمما اۊ را جئم خۊ عمر ٚ أواخر ٚ مئن يپپرأ بدگمؤن وکته بؤ يؤ چنته جه خۊ اطرافيان-ه بکۊشت ؤ هين ٚ ره برخي جه سردارؤن شۊرش بؤدن ؤ اۊن-ه حکۊمت ٚ جي عزل بؤدن ؤ سرأخر اۊن-ه يته توطئه أمرأ بکۊشتن. ايمه منۊچهر قابۊس ٚ وچه زيارئن ٚ کارکيايي تخت ٚ سر بنيشت ؤ خۊ پئر ٚ قاتلان-ه دسگير ؤ قصاص بؤگۊد. اۊن ٚ آرؤم‌جيگا گنبد ٚ قابۊس ٚ بۊرج ٚ مئن نيأ گه خؤره اۊن ٚ چائۊدن ٚ دستۊر-ه هدأ بؤ. اي بۊرج بؤرزترين آجرؤري بۊرج جهان ٚ مئن هيسه گه زيارئن ٚ چاگۊد'ره يؤ قابۊس ٚ فرمؤن أمرأ چائۊده وکته.

سربس[دچينواچين]