خان أحمدخان
خان أحمدخان گيلاني (بزأرۊج ۹۴۲ - بمۊرده ۱۰۰۵ ه.ق) کيايي‌ئن ٚ واپسي کارکيا گيلان ٚ مئن بۊ. خان أحمدخان يساله گه بؤ اۊن ٚ پئر بؤمۊرد ؤ هين ٚ ره اۊ يسالگي جي کیا بۊ ؤ خۊ پئر ٚ جانشين وکت. تا ق.ه ۹۷۵ بیه‌پيش ؤ ايمه تمؤم ٚ گیلان ٚ مئن حؤکۊمت بؤگۊد.
خان أحمدخان، شاطهماسپ ٚ پيشنهاد ٚ همرأ دؤنزه ايمامي مذهب-ه زيدیه جا دؤجین بؤگۊد، ولي وختي گه عۊثمانئن ٚ همرأ ارتیباط پيدا بؤگۊد ؤ خأس شيروان ؤ لايجؤن ٚ مئن سالدات جماؤنه تا قزوين-ه بئيره، ؤ چؤنگه صفوئن ٚ دخالت گۊدن گيلان ٚ مئن ٚ برأبر بئسأ، شاطهماسپ ٚ همرأ اختيلاف پيدا بؤگۊد. اي سال ٚ مئن بؤ گه شاطهماسپ ٚ دسسۊر ٚ همرأ خان أحمد-ه بئیتن ؤ زيندؤني بؤدن.
ق.ه ۹۸۵ ٚ سال ٚ مئن گه خؤدابنده دؤره بؤ، خان أحمدخان زيندؤن ٚ جي برجه بۊمأ ؤ هندئه حؤکۊمت-ه برسئه.
وختي گه شاعباس، ايران ٚ حؤکۊمت-ه دسأگيت، گيلان ٚ أبريشم ؤ خؤجير مؤقعيتي گه دأشت ؤ اۊرا جئم اين ٚ ره گه خان أحمدخان ٚ حؤکۊمت-ه گه اۊن ٚ ره تهديد حيساب همأ-يه مۊقۊب بؤنه دؤنی، گيلان-ه فگنس ؤ خان أحمدخان-ه ديشکنئه، خان أحمد، ديشکن خؤردن ٚ پسي شيروان ٚ را ويرۊت. خان أحمدخان خۊ عۊمر ٚ دئبأخي-ئه ايستامبۊل ؤ بغداد ٚ مئن بئسسأ.
خان أحمدخان چن مرته هأکش‌وأکش بؤگۊد گه گيلان-ه شاعباس ٚ جي پسأيره ولی مؤفق نؤبؤ. خان أحمدخان هۊنر ؤ دابؤن ؤ فرهنگ-ه پۊر أميت دأ ؤ اۊن ٚ دربار هۊنرمندؤن ؤ شاعرؤن ٚ جيگا بؤ، عاريفؤن ؤ دؤنشمندؤن خۊدي فغفۊر ٚ لاهيجي(شاعر) ؤ اۊستاد زيتۊن ٚچهارتاري(پيلا مزقؤنچي) اۊن ٚ خيدمت هيسأ بؤن. سرأخر'ني ق.ه ٚ ۱۰۰۵ ٚ سال ٚ مئن بؤمۊرد ؤ نجف ٚ مئن دفنا بؤ.[۱]
چئه وکتن ؤ کارکيايي أوأيل[دچينواچين]
خان احمد خان ٚ پئر(دۊوؤمي کارکيا حسن) برأر-ه چيره بؤؤن ٚ پسي بيه پيش ٚ کيا بؤبؤ. کارکيا حسن سال ق.ه ٚ ۹۴۳ ٚ مئن طاعۊن بگيت ؤ بؤمۊرد.
خان احمد خان ٚ کيايي زأکي مئن ٚ ره دۊته روايت وؤجۊد دأره:
۱_خان احمد خان يسالگي جي اميره عباس ٚ هأکش‌وأکش ٚ همرأ خۊ پئر ٚ جانشين بؤبؤ، ولي شاطهماسپ اين ٚ وأسر گه خان احمد حلأ کم سر ؤ مال(سند ٚ سال) بؤ، خان احمدخان ٚ برأر-ه يأني بهرام ميرزا-يه موقتن بيه پيش ٚ کيا بؤگۊد، بهرام ميرزا حؤکم ٚ گيتن ٚ پسي ديلمؤن ٚ مئن استيقرار بگيت.[۲]
چن ماه ٚ پسي بهرام ميرزا يته جه پيلا کسؤن-ه يأني کياخؤرکيا گه مردۊم ٚ مئن محبۊب بؤ-يه زيندؤن ٚ مئن توأدأ، هين ٚ ره مردۊم شۊرش بؤدن ؤ بهرام-ه ديشکن بدأن، بهرام‌ن قزوين ٚ را ويرۊت. بهرام ٚ کيايي بيه پیش ٚ مئن يسال ويشتر أرش نکشئه.[۳]
۲_خان احمدخان اميره عباس ٚ حقسأی ٚ همرأ کيا بؤبؤ ؤ خان احمدخان‌گه پيلا تر بؤبؤ خئلي زود کيايي چم-ه بيأمۊت ؤ جوؤني مئن تي‌تي خانم يأني چپک ٚ لاکۊ همرأ ازديواج بؤگۊد ؤ يته وچه بيأردن گه شا طهماسپ اۊن ٚ نؤم-ه بنأ حسن.[۴]
خان احمد ٚ کيايي بيه پس ٚ مئن[دچينواچين]
صفوئن هميشک خأسن گه گيلان ٚ کياٰن-ه وگيرن ؤ گيلان ئ سلسله'ن(کيايئن ؤ اسحاقوندؤن)-ه مۊقۊب بؤنن تا گيلان-ه خۊ مطيع بؤنن. اميره دباج فؤمني گه اسحاقوندؤن ٚ کيا بؤ. صفوئن ٚ دخالت گۊدن ٚ برأبر بئسسأ ؤ قله رۊخان-ه هندئه‌چاکۊني بؤگۊد ؤ اۊيه جي صفوئن ٚ برأبر هيسأن-ه سرأگيت، ولي ديشکن بؤخؤرد ؤ دربند ٚ را ويرۊت، سرأخر'ني اميره دباج-ه بئیتن ؤ تبريز ٚ مئن دار بزأن.
اميره دباج ٚ مۊردن ٚ پسي شاطهماسپ بدئه گه بيه پس بي فرمؤنروا وکته ؤ اين ٚ ره گه هندئه بيه پس ٚ مئن شۊرش نؤبۊن ق.ه ۹۴۵ ٚ مئن خان احمد خان-ه بؤگۊت گه بيه پس-ه خۊ قلمرؤ-ئه بچربأنه ؤ در عوض سالانه يته باج صفوي دربار-ه هده.
بيه پس-ه فگنسن[دچينواچين]
عبدالفاتح فؤمني کيتاب ٚ مئن بنيویشته نيأ، خان احمد خان ۲۰ هيزار نيرۊ ؤ شاطهماسپ ٚ حؤکم ٚ همرأ بيه پس-ه فگنس، با اؤنگه ۵۰۰۰ ته بيه پسي-يه بؤکۊشت ولي هندئه'ني مننست کاملن بيه پس-ه بئیره، ولي در عوض رشت-ه تاراج بؤگۊد. خان احمد مرتئن بيه پس ٚ ره فگن بؤگۊد ؤ هر سفه پۊر غنائم گير هأورد ؤ يا واويني جه بيه پس-ه تصرف گۊد.[۵]
اميره شاهرخ ٚ کارکيايي[دچينواچين]
ق.ه ٚ ۹۵۰ ٚ مئن، بيه پسئن اميره شاهرخ گه خؤدره اميره دباج ٚ برأر خؤند-ه مؤلحق بؤبؤن ؤ اميره شاهرخ تا ق.ه ۹۰۵۷ بيه پس ٚ مئن کيايي بؤگۊد. اميره شاهرخ اي را جي خان احمدخان-ه گه خأس اۊن بيگئنه همرأ طرف بؤ ؤ اۊ را جئم اي توان-ه ندأشت گه قزلباشؤن-ه باژ بده، هين ٚ ره گيلان ٚ جي ويرۊت ولي قزلباشؤن اۊن-ه بگيتن ؤ تبريز ٚ مئن دار بزأن. اميره مۊردن ٚ پسي بيه پس، مال دکته بازار ؤ آشفته بۊنه.[۶]
محمۊد[دچينواچين]
شاطهماسپ ق.ه ٚ ۹۶۵ مئن بيه پس ٚ کيايي-ئه محمۊد-ه هدأ محمۊد‌ن رشت-ه خۊ نيشتٚگا بؤگۊد.[۷] محمۊد ۵ سال کيايي پسي، شاطهماسپ ٚ دسسۊر ٚ همرأ شيراز ٚ مئن تبعيد بؤبؤ. شا طهماسپ مير غياث الدين-ه محمۊد ٚ معلم، شيراز ٚ مئن بؤگۊد. کيايئن ؤ اسحاقوندؤن کسن ٚ همرأ اختيلاف دأشتن، هين ٚ ره بؤ گه خان احمدخان ملاشکر-ه شيراز ٚ را سرأدأ تا اۊن-ه گۊل بزنه، ملاشکر معلم-ه فريب بدأ ؤ معلم‌ن محمۊد-ه بؤکۊشت ؤ خؤره لايجؤن ٚ مئن پنا بگيت. شاطهماسپ خان احمدخان ٚ جي بخأس گه ملاشکر ؤ مير غياث الدين-ه مي ور سرأد ولي خان احمد اي کار-ه نؤگۊد.[۸]
خان احمدخان ٚ أولي جار[دچينواچين]
محمۊد ٚ مۊردن ٚ پسي خان احمدخان علاوه بر بيه پيش، بيه پس ٚ کيا ني بؤبؤ ؤ بؤتۊنس تمؤم ٚ گيلان ٚ سر حؤکۊمت بؤنه ؤ خئلي قوي بؤبؤ. شاتهماسپ چؤنگه خان احمدخام اۊن ٚ جي ايطاعت نؤگۊد ؤ اي برمس ٚ جي گه هندئه أني خان احمدخان ٚ قۊدرت ويشتر بؤبۊن، جمشيد خؤن-ه بيه پس ٚ کيا بؤگۊد. جمشید گه شاتهماسپ ٚ نوٚوه بؤ، قزلباش ؤ صفوئن ٚ راستا مئن بيه پس-ه ايراده گۊد ؤ درواقع صفوئن ٚ نماينده گيلان ٚ بيه پس ٚ مئن بؤ. اين بؤبؤ گه ق.ه ٚ ۹۷۴ ٚ مئن شاتهماسپ خان احمدخان ٚ ره نؤمه بنويشت گه تۊ خأن بيه پس-ه هدي جميشد خؤن-ه هیته'نی گسگر-ه هدی امیره سامان یأنی اون ٚ قبلی حاکم-ه. خان احمدخان بيه پس-ه هدأ ولي بؤگۊت گه کوچئه‌أسبان بيه پيش ٚ شي هیسه ؤ اۊن-ه هندأ.[۹][۱۰]
هين ٚ ره شاتهماسپ یولقلی‌بیک‌ذوالقدر-ه گيلان ٚ را سرأدأ. اميره سامان بحيمايت أز شاتهماسپ سيأ رۊبار(يته محله ٚ نؤمه) ٚ نزيکي يؤرش بؤبۊرد ؤ شاه منصور لاهیجی گه خان احمد خان ٚ فرمؤنده'ن ٚ جي بؤ اۊشؤن-ه ديشکن بدأ ؤ اۊشؤن-ه مۊقۊفا گۊد ؤ یولقلی بیک ذوالقدر ٚ سر أن ببئه ؤ خان احمدخان ٚ ره پيشکش بؤگۊد. خان أحمدخان ني بؤبۊرده‌بؤر رشت ٚ دۊرۊن بؤشؤ.[۱۱]
گيلان ٚ گيته بؤؤن[دچينواچين]
شاتهماسپ أبريشم ؤ خؤرؤم مؤقعيتي گه گيلان دأشت ٚ ره، هميشک خأس گه گیلان-ه خۊ مطیع چاؤنه، ولي چؤنگه عۊثمانئن ؤ اۊزبکان ٚ همرأ جار دأشت مننس گه اي کار-ه بؤنه. شاتهماسپ آماسيه صؤلح-ه گه عۊثمانئن ٚ همرأ بؤگۊد اۊن ٚ پر ؤ بال ويشتر بازا بؤ. هين وکت گه شاتهماسپ يته پيلا لشکر معصۊم بيگ ٚ سرداري أمرأ آماده بؤگۊد ؤ دسسۊر بدأ گه بيه پيش أنی بئیرن. اي سيپا خئلي پیلا بؤ ؤ گيلان ٚ أميت-ه نشؤن دنه. خان أحمدخان ني خۊ لشکر-ه دچئه ؤ جنگ ٚ ره آماده وابؤ. خان احمدخان ٚ لشکر ٚ فرمانده کيارۊستم بؤ.[۱۲][۱۳][۱۴] يته پيلا جار در بگيت ؤ سرأخر کيارۊستم ديشکن بؤخؤرد ؤ صفوئن ٚ سالداتؤن خان احمدخان ٚ دۊمبال دکتن. خان احمد اشکورات ٚ را ويرۊت ؤ يسال ٚ پسي اۊن-ه بگيتن ؤ شاه تهماسپ ٚ ورجه بؤبۊردن.[۱۵]
حبس[دچينواچين]
ق.ه ٚ ۹۷۵ ٚ مئن شاتهماسپ خان احمدخان-ه قهقهه زيندؤن ٚ مئن گه آذربايجان ٚ مئن نأ بؤ، حبس بؤگۊد. خان احمدخان خۊ حال-ه گه قهقهه مئن هيسأ بؤ، ايته به نظم در بيأرده ؤ اي شئر-ه زيندؤن ٚ مئن بؤته:[۱۶]
از گردش چرخ واژگون می‌گریم***وز جور زمانه بین که چون می‌گریم
با قد خمیده چون صراحی،شب و روز***در قهقهه‌ام ولیک خون می‌گریم
خان احمدخان قهقهه مئن دۊوٚؤمي شااسماعيل ٚ همرأ رخابا بؤ ؤ شاتهماسپ گه اي مسئله جي واخؤا بؤ اي برمس ٚ جي گه قهقهه مئن شۊرش بؤبۊن، خان احمدخان-ه قهقهه جي بؤبۊرد استخر ٚ زيندؤن گه فارس ٚ مئن نيأ بؤ. خان احمدخان ۱۰ سال اۊيه زيندؤني بؤ.
دۊوٚؤمي شا اسماعيل گه تخت ٚ سر بنيشت خان احمدخان ٚ آزادي دسسۊر-ه بدأ ولي عملي ونکت.[۱۷]
گيلان، خان احمدخان ٚ نئسأبؤؤن ٚ مئن[دچينواچين]
بيه پس خان احمدخان ٚ نئسأبؤؤن ٚ مئن جمشيد خؤن ٚ دس (صفوئن) دؤبؤ ؤ بيه پيش'ني قزلباشؤن ٚ دس (صفوئن). بيه پيش ٚ مئن، اُمرا ظؤلم ٚ وأسي مردۊم شۊرش بؤدن ؤ بئضي جه اُمرا-یه ديشکن بدأن ؤ خئلي شأرؤن-ه قزلباشؤن ٚ جي پسأيتن. شا تهماسپ کۊمکي نيرۊ بيه پيش ٚ را روؤنه بؤگۊد ؤ اي شۊرش ٚ رأبر کۊشته بؤبؤ ؤ شۊرش‌ن مۊقۊب بؤبؤ.[۱۸]
خان احمدخان ٚ هندئه قۊدرت گيتن[دچينواچين]
۹۸۵ ٚ مئن محمد خؤدابنده صفوئن ٚ حاکم وکت، خؤدابنده ٚ زن گه خان احمدخان ٚ فاميل بؤ نأ بؤ هين ٚ ره خان احمدخان آزاد بؤبؤ ؤ هندئه بيه پيش ٚ کيا وکت. خان احمدخان ٚ نئسأبؤؤن ٚ مئن، بيه پيش ٚ وضع آشفته بؤ ؤ قزلباشؤن مردۊم-ه ظؤلم گۊدن. ولي خان احمدخان ٚ همأن ٚ همرأ بيه پيش، سر ؤ سامان بگيت ؤ هندئه گيلان ٚ استيقلال وگردس. اي سالؤن ٚ مئن خان احمدخان (بيه پيش ٚ کيا) ؤ جمشيد (بيه پس ٚ کيا ؤ صفوئن ٚ نماینده) کسن ٚ همرأ جار دأشتن ولي قطعي بؤرد وؤجۊد ندأشت أمما خان احمدخان کم‌کمه جمشيد-ه حريفأبؤ ؤ پيلا واويناني جه بيه پس-ه به خۊ قلمرؤ بچربأنه ؤ محمدأمین خؤن-ه رشت ٚ حاکم ؤ ابراهیم خان-ه فؤمن ٚ حاکم بؤگۊد. خان احمدخان، شاتهماسپ ٚ لاکۊ همرأ ازديواج بؤگۊد ؤ يته لاکۊ بيأردن، هين ٚ ره خان احمد ٚ کيايي پايه'ن قوي تر وکت. جمشيد خؤن ٚ مۊردن ٚ پسي خان احمدخان رسمن بيه پس ٚ کيا ني بؤبؤ ؤ وکت گيلان ٚ کيا، اي سفه بيه پس ٚ مردۊم بدأري خان‌أحمد خان ٚ همرأ مۊخالفت ٚ خاصي ندأشتن ؤ اۊن-ه قبۊل بؤدن.[۱۹][۲۰]
شا عباس ٚ فگن ؤ عۊثمانئن-ه پنا بۊردن[دچينواچين]
محمد خؤدابنده پسي شا عباس ايران ٚ کيا بؤبؤ. شاعباس خأس گه ايران ٚ دئبأخي قۊدرتؤن-ه مۊقۊفا کۊنه ؤ اۊ را جئم خان احمدخان خأس گيلان ٚ استيقلال-ه بدأره ؤ بپأسه. هين ٚ ره بؤ گه ايشؤن ٚ مئن اختيلافاتي پيش بۊمأ.[۲۱] گيلان گه خؤجير مؤقعيت ؤ خؤرؤم أوٚريشم ؤ... دأشت، صفوي کیاٰن ٚ چۊم دؤبؤ ؤ خأسن اۊن-ه بيرن. شاعباس عۊثماني ؤ اۊزبکؤن ٚ همرأ جنگ دأشت. اۊشؤن ٚ مئن گه يته صؤلح بؤبؤ، شا عباس ٚ پر ؤ بال بازا بؤ ؤ يته پيله لشکر-ه، گيلان ٚ را روٚؤنه بؤگۊد. خان احمدخان گه بدئه اي توان-ه ندأره تا شاعباس-ه حريفا بۊن گيلان ٚ جي ويرۊت. شا عباس‌ن گيلان-ه تصرف بؤگۊد ؤ خان احمدخان ٚ دربار-ه ويرؤنأ گۊد. ق.ه ٚ ۱۰۰۱ ٚ مئن، أوولي مرته بؤ گه بيه پس ؤ بيه پيش(گيلان) رسمن ايران ٚ تصرف ئبه در بۊمأ.[۲۲]
حبس خان احمدخان خۊ عۊمر ٚ دئباخي-ئه، ايستامبۊل ؤ بغداد مئن بئسسأ ،خان احمدخان اۊيه‌أن خئلي هأکش‌وأکش ؤ حقسأی بؤگۊد گه گيلان-ه وگردئه ؤ اۊن-ه هندئه مؤسقلا کۊنه ؤ گيلان-ه شا عباس ٚ جي پسأيره ولي مؤفق نؤبؤ.[۲۳]
لاجؤن ٚ شۊرش[دچينواچين]
شاعباس خئلي بي رحمؤنه گيلانئن-ه گه مؤقاومت گۊدن-ه کۊشت. هيته'نی گيلان ٚ منابع' غارت گۊد. ولي گيلکؤن هندئه مؤقاومت گۊدن. لاجؤن ٚ مئن يته شۊرش بر پا وکت ؤ اۊشؤن بۊتؤنسن لاجؤن-ه پسأيرن ؤ خان احمدخؤن ٚ ره نؤمه هدأن تا وگردئه، ولي شا عباس، گيلان ٚ را سالدات اۊسئه بؤگۊد ؤ شۊرش-ه مۊقۊفا گۊد. صفوي کياٰن ٚ ظۊلم ؤ بی‌رحمي گيلان ٚ مئن، أوٚريشم ؤ گيلان ٚ منابع ٚ غارت گۊدن ؤ گيلکؤن ٚ استقلال‌طلبي باعث بؤبؤ يه‌عالمی مردۊمي‌قيام گيلان ٚ گيته بؤؤن ٚ پسي شکل بئیره غريب‌شا قيام ٚ مۊسؤن.[۲۴]
خان احمد خان-ه أميت دَئن، دابؤن ؤ دؤنشئه[دچينواچين]
خان احمدخان ٚ دربار یته خۊجير جا ؤ أمن ٚ جا دؤنش دؤنان، مزقان دؤنان، شاعران ؤ هؤنرمندان ٚ ره بؤ ؤ خان احمد اۊشؤن ٚ أمرأ خؤرۊم ميأنه دأشت. أ جؤمله پيله کساني گه خان احمد ٚ ور هيسأ بؤن، مؤلانا عبدالرزاق گیلاني (دانشمند),فغفور لاهيجی (شاعر) ؤ اۊستاد زيتۊن چهارتاري (مزقان دؤن)-ه شأنئه نؤم بؤردن.[۲۵] [۲۶]
خان احمد خان نی خؤره ايته شاعر بؤ گه گيلکي ؤ فارسي زوؤن ٚ أمرأ شعر بؤگۊته دأره ؤ اۊن ٚ جي شئراني به جا بۊمؤنسئه نيأ.
ايته نمؤنه خان أحمد خان ٚ شئران ٚ جي:[۲۷]
شده‌أم زار ؤ پریشان، درم جؤن کنش’
دیل ٚ پۊر خۊن ٚ مۊ أز عشق ٚ تۊ مؤني آتش’
تۊ به أغيار نشيني مي ديل’ خۊن کؤني
تۊ بگۊ چي بکۊنم مردٚمؤن ٚ سرزنش’
شيوهٔ ديلبري ؤ عشوه ؤ ناز ؤ غمزه
هرچي دؤني تۊ بکۊن اؤنچه تۊ دؤني روش’
أز فراق ٚ تۊ مؤجم کۊچه به کۊچه شب ؤ رۊز
همدمي خۊد بگۊدي همسر ٚ تۊرک ؤ تالش’
مۊ که تأ هيچ نگۊتأم ؤ تۊ خۊد آزرده‌یأبي
دۊ هزار چئه مۊ تي دؤنم، يکته’ واگۊته نشأ
سربس[دچينواچين]
- گيلان ٚ تاريخ ٚ کيتاب، عبدالفتاح فؤمني گيلاني بنويشته.
- https://web.archive.org/web/20200723020457/http://ensani.ir/fa/article/231478/%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B4%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%A7%D9%88%D9%84
- https://web.archive.org/web/20200723204838/http://gilyar.ir/tarikh/aghvam/kia/kiaee/492-ahmad-khan
- http://www.shiitestudies.com/article_21861.html
- https://web.archive.org/web/20200724105606/http://ensani.ir/fa/article/333348/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8-%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B5%D8%B1-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%86%D8%A7%D8%AF-%D8%AE%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C
- ظهيرالدين ٚ کيتاب(ديلمستان ؤ گيلان ٚ تاريخ)
- «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی:خان احمدخان گیلانی». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. ۲۰۱۴-۰۴-۰۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۴-۲۲.
- رابینو در دارالمرز گیلان
- ↑ |نام خانوادگی=Lewis|نام=Bernard |مقاله=Lāhīd̲j̲ān |دانشنامه=Encyclopedia of Islam |ویرایش=2nd |ویراستاران=V. Minorsky |ناشر=Brill Online |سال=۱۹۸۶ |نشانی=http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/lahidjan-SIM_4612%7Cزبان=en%7C پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20210425085446/https://www.webcitation.org/6E7KQnsml | تاریخ بایگانی = 01 February 2013}}
- ↑ https://web.archive.org/web/20210422170909/https://www.webcitation.org/6E7KRcJeM
- ↑ عنوان=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی:خان احمدخان گیلانی | وبگاه=مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | تاریخ=2014-04-06 | سال=2014 | پیوند=http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/16331 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-04-22}}
- ↑ عنوان=دائرةالمعارف بزرگ اسلامی:خان احمدخان گیلانی | وبگاه=مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | تاریخ=2014-04-06 | سال=2014 | پیوند=http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/16331 | کد زبان=fa | تاریخ بازبینی=2015-04-22}}
- ↑ نویسنده=ناصر عظیمی |نشانی=http://anthropology.ir/node/11339 |عنوان=«ایوان مخوف» و «طهماسب صفوی»، عاملان ناهشیار تاریخ گیلان |ناشر=انسان‌شناسی و فرهنگ |تاریخ=۱۰ آبان ۱۳۹۰ |تاریخ بازبینی=۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳ |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130311013341/http://anthropology.ir/node/11339 |تاریخ بایگانی=۱۱ مارس ۲۰۱۳ |dead-url=yes }}
- ↑ https://web.archive.org/web/20210422170909/https://www.webcitation.org/6E7KRcJeM
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ نویسنده=ناصر عظیمی |نشانی=http://anthropology.ir/node/11339 |عنوان=«ایوان مخوف» و «طهماسب صفوی»، عاملان ناهشیار تاریخ گیلان |ناشر=انسان‌شناسی و فرهنگ |تاریخ=۱۰ آبان ۱۳۹۰ |تاریخ بازبینی=۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۳ |پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20130311013341/http://anthropology.ir/node/11339 |تاریخ بایگانی=۱۱ مارس ۲۰۱۳ |dead-url=yes }}
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ https://web.archive.org/web/20210422170909/https://www.webcitation.org/6E7KRcJeM
- ↑ نام خانوادگی=نوزاد|نام=فریدون|مقاله=خان احمد گیلانی |دانشنامه=دانشنامهٔ جهان اسلام |ویرایش=|ویراستاران= |ناشر=|سال=|نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6805%7Cزبان=fa%7C پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201126163442/https://www.webcitation.org/6E7KRRHca | تاریخ بایگانی = ۱ فوریهٔ ۲۰۱۳}}
- ↑ شورمیج، محمد؛ میرجعفری، حسین (۱۳۹۰). «تحلیلی بر مذهب تشیع کارکیا خان احمد دوم گیلانی (۹۷۵–۹۴۳ ه. ق/ ۹۸۵–۱۰۰۰ ه. ق)». شیعه‌شناسی. قم: مؤسسهٔ شیعه‌شناسی (۳۶): ۱۵۱–۱۷۶
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ شورمیج، محمد؛ میرجعفری، حسین (۱۳۹۰). «تحلیلی بر مذهب تشیع کارکیا خان احمد دوم گیلانی (۹۷۵–۹۴۳ ه. ق/ ۹۸۵–۱۰۰۰ ه. ق)». شیعه‌شناسی. قم: مؤسسهٔ شیعه‌شناسی (۳۶): ۱۵۱–۱۷۶
- ↑ نام خانوادگی=اشراقی |نام=احسان |نام خانوادگی۲=|نام۲=|عنوان=چشم‌اندازی به قلعه‌های «اصطخر» و «قهقهه» در روزگار صفویه |ژورنال=هنر و مردم |مکان=تهران |ناشر=|دوره=|شماره ۱۴۲ |سال=مرداد ۱۳۵۳ |صفحه=۲۲ |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/227563 |تاریخ بازبینی=۰۲-۱-۱۳ |doi=| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201204182305/https://www.webcitation.org/6E7KSiKOY | تاریخ بایگانی = ۱ فوریهٔ ۲۰۱۳}}
- ↑ نام خانوادگی=عظیم زاده|نام=طاهره|نام خانوادگی۲=|نام۲=|عنوان=سادات کیا و تشیع امامیه|ژورنال=مطالعات اسلامی |مکان=مشهد |ناشر=دانشکدهٔ الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مشهد |دوره=|شماره=۶۹ |سال=۱۳۸۴ |صفحه=۲۰۹ تا ۲۲۶|پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/72034 |تاریخ بازبینی= ۲ فوریهٔ ۲۰۱۳ |doi=| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201204182620/https://www.webcitation.org/6E7KT5QPH | تاریخ بایگانی = ۱ فوریهٔ ۲۰۱۳}}
- ↑ https://web.archive.org/web/20210422170909/https://www.webcitation.org/6E7KRcJeM
- ↑ یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=Goto|نام=Yukako |مقاله=KĀR KIĀ |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/kar-kia%7Cدانشنامه=Encyclopædia Iranica |ویرایش=|ویراستاران= |ناشر=|سال=۲۰۱۷|زبان=en| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=نوزاد|نام=فریدون|مقاله=خان احمد گیلانی |دانشنامه=دانشنامهٔ جهان اسلام |ویرایش=|ویراستاران= |ناشر=|سال=|نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=6805%7Cزبان=fa%7C پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201126163442/https://www.webcitation.org/6E7KRRHca | تاریخ بایگانی = ۱ فوریهٔ ۲۰۱۳}}
- ↑ شورمیج، محمد؛ میرجعفری، حسین (۱۳۹۰). «تحلیلی بر مذهب تشیع کارکیا خان احمد دوم گیلانی (۹۷۵–۹۴۳ ه. ق/ ۹۸۵–۱۰۰۰ ه. ق)». شیعه‌شناسی. قم: مؤسسهٔ شیعه‌شناسی (۳۶): ۱۵۱–۱۷۶
- ↑ یادکرد دانشنامه |نام خانوادگی=Goto|نام=Yukako |مقاله=KĀR KIĀ |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/kar-kia%7Cدانشنامه=Encyclopædia Iranica |ویرایش=|ویراستاران= |ناشر=|سال=۲۰۱۷|زبان=en| پیوند بایگانی = | تاریخ بایگانی =}}
- ↑ ثواقب، جهانبخش (پاییز و زمستان ۱۳۷۸). «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه گیلانی (۱۰۳۸ ه. ق)». دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی. اصفهان: دانشگاه اصفهان (۱۸ و ۱۹): ۷۱–۹۸
- ↑ یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=نوزاد|نام=فریدون|نام خانوادگی۲=|نام۲=|عنوان=حکیم محمدحسین فغفور گیلانی |ژورنال=ارمغان|مکان=|ناشر=|دوره= چهل و یکم|شماره=۱|سال=۱۳۵۶|صفحه=۶۶–۶۷ |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/727330?sta=خان%20احمد%20گیلانی |تاریخ بازبینی= ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۳|زبان=|doi=| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201204181450/https://www.webcitation.org/6E7KUdni0 | تاریخ بایگانی = ۱ فوریهٔ ۲۰۱۳}}
- ↑ یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=اسماعیل‌زاده|نام=یوسف|نام خانوادگی۲=|نام۲=|عنوان= آثار حیاتی گیلانی (سدهٔ یازدهم هجری) |ژورنال=آینهٔ پژوهش|مکان=|ناشر=|دوره=چهل و یکم|شماره=۱۱۶–۱۱۷|سال=۱۳۸۸|صفحه=۱۹۳ |پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/565314 |تاریخ بازبینی= ۳۱ ژانویهٔ ۲۰۱۳|زبان=|doi=|| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20201126161334/https://www.webcitation.org/6FsvDZBAd | تاریخ بایگانی = ۱۵ آوریل ۲۰۱۳}}
- ↑ یادکرد ژورنال |نام خانوادگی=پژوهشگر|نام=ابوالقاسم |نام خانوادگی۲=|نام۲=|عنوان=معرفی برگی از نسخهٔ خطی اشعار گیلکی خان احمد گیلانی |ژورنال=پیام بهارستان|مکان=تهران|ناشر=کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس |دوره=۲ |شماره=۱۳ |سال=۱۳۹۰|صفحه=۱۰۶۹|پیوند=http://www.ensani.ir/storage/Files/20120413184126-8049-225.pdf |تاریخ بازبینی= ۶ فوریهٔ ۲۰۱۳|زبان=fa|doi=| پیوند بایگانی = https://web.archive.org/web/20210420034330/https://www.webcitation.org/6FsvEXaYg | تاریخ بایگانی = ۱۵ آوریل ۲۰۱۳}}