Wikipedia:دؤجئه وانويس/۲۰۲۱/۰۳

Wikipedia جي

وشمگير

وشمگير زيار ٚ وچه (چئه وکته گيلان ٚ مئن_بمۊرده ۱ محرم ۳۵۷ قمري هجري، گؤرگان ٚ مئن) زيارئن ٚ دۊوٚؤمي کارکيا هيسه گه اۊن ٚ برأر ٚ مۊردن ٚ پسي يني مردآويج، ۴۷۵ ٚ گيلکي سال ٚ مئن، حکۊمت-ه برسئه. اۊن ٚ مذهب ٚ سر هرچند گه ابهام ؤ اختيلاف نيأ ولي ويشتر اۊن-ه شيعه-مؤسلمؤن دؤنن. اۊ مردآويج ٚ مۊردن ٚ پيش، مردآویج ٚ جانب ٚ جي ری ٚ فرمؤنروا بؤ. وشمگیر خۊ حؤکۊمت ٚ أوايل ٚ مئن علاوه بر گؤرگان ؤ طبرستان ؤ گيلان (پتشخارگر يا کاسپين) ايران ٚ مرکزي واوينان، گه جبال ٚ ناحيه ؤ خۊزستان-ه شامل وکنه سر'ني، حؤکۊمت گۊد ؤ زماتي ره آذربايجان ٚ سر'ني سلطه دأشت.

دۊته سککه وشمگير ٚ نؤم

اي وضعيت ٚ همرأ، سامانئن ؤ بۊيئن ٚ أمرأ درگيري دچار وکت. سامانئن گه پيلا خۊراسان ٚ ؤ ايران ٚ خۊرتأو ٚ سر حکمراني گۊدن، خأسن گه گؤرگان، طبرستان ؤ ري-ه خۊ قلمرؤ ئبه بچربأنن. اۊ را جئم بۊيئن ني گه فارس ٚ مئن مستقر بؤن، خأسن جبال ٚ ناحيه ؤ ايران ٚ خۊرخؤس-ه تصرف بؤنن. وشمگير پۊر جاران سامانئن ؤ مخصۊصا بۊيئن ٚ همرأ بؤگۊد گه ويشتر دفاعي حالت دأشت تا کاسپين/پتشخارگر-ه بپأسئه ؤ حفظ بؤنه. بۊيئن ني سيماجت ٚ أمرأ وشمگير ٚ سامؤن ٚ تسخير گۊدن ٚ ره حقسأی گۊدن. وشمگير تا ری ٚ جار ٚ مئن ديشکن خؤردن ٚ پيشي، قمري ۳۲۹ مئن کاملا استيقلال دأشت. ولي اۊ ديشکن ٚ همرأ ری ؤ اصفهان-ه چيکأدأ ؤ تينار کاسپين اۊن ٚ ره بۊمؤنس. وشمگير ايمه مجبۊر بؤبؤ کمي سامانئن ٚ جي تبعيت بؤبۊره أمما وشمگير ونأشت گه سامانئن اۊن ٚ سامان ٚ مئن دخالت بؤنن ؤ گۊته شأنه گه زيارئن هنده خۊ استيقلال-ه بدأشتن. سامانئن ٚ مؤضع ٚ وگردسن زيارئن ؤ وشمگير ٚ برأبر بۊيئن ٚ ويشتر قدرت يأتن ؤ فگن پيلا خۊراسان ٚ برمس ٚ جي بؤ.

سامانئن هأکش‌وأکش گۊدن گه بۊيئن ٚ أمرأ خئلي درگير نؤبۊن ؤ خأسن گه زيارئن ؤ بۊيئن کسن ٚ همرأ درگير وکن تا بۊيئن خۊراسان ٚ را دس تنوأدن ؤ گاگلف زيارئن ٚ جي حيمايت گۊدن. هين بؤ گه وشمگير خۊ سامان ٚ پأسئن ٚ ره پۊر جار بؤگۊد ؤ حتی راضي وکت سامانئن ٚ واسطه همرأ عباسئن وساطت بؤنن تا بۊيئن دئه زيارئن ٚ سامان-ه فگن نؤنن. سرأخر وشمگير محرم ٚ أول، قمري‌ هجري ۳۵۷ ٚ مئن هندئه يته ايجۊر جنگؤن ٚ ره آماده بؤدؤبؤ گه، يته گۊراز اۊن ٚ مئنه بگنس ؤ بؤمۊرد. اۊن ٚ پسي بهستۊن وشمگير ٚ وچه زيارئن ٚ کارکيايي تخت ٚ سر بنيشت...دۊمباله