فئؤدؤر داستایفسکي

فئؤدؤر داستایفسکي
فئؤدؤر داستایفسکي
	فئؤدؤر داستایفسکي - گۊگل آرتˇ پؤرؤژه
Born	Fyodor Mikhailovich Dostoyevsky; ۱۱ نوامر 1821 ; Moscow, Russian Empire
Died	9 February 1881 (عمر 59 سال); Saint Petersburg, Russian Empire
Nationality	Russian
Education	Military Engineering-Technical University, St. Petersburg
Period	1846–1880
Genre	Novel, short story, journalism
Subject	Psychology, philosophy, religion
Literary movement	Realism
Notable works	Notes from Underground; Crime and Punishment; The Idiot; The Brothers Karamazov
Children	Sonya (1868); Lyubov (1869–1926); Fyodor (1871–1922); Alexey (1875–1878)
Signature

فئؤدؤر ميخايلؤويچ داستایفسکي (رۊسي: Фёдор Миха́йлович Достое́вский)(بيچه بۊبؤ ۱۸۲۱ نؤوامبر ما ۱۱ - بمۊرده ۱۸۸۱ فوريه ما ۹) يته تأثير بنأ ؤ پيلˇ نويشتنکس رۊسيه ميئن بۊ. اينˇ آثارˇ ويژگي؛ داستانˇ شخصيتؤنˇ روؤنکاوي ؤ بررسيˇ ايشؤنˇ روؤني زاويه'ن بۊ. سۊرئاليستؤن خۊشؤنˇ مانيفسته بر أساسˇ داستايوفسکي وؤتؤن بنا بنأن. أکثرˇ اينˇ داستانؤن اينˇ مۊسؤنچي آدمؤنˇ ماجرا ايسه که بيمار ؤ روؤنپريش ؤ عۊصيانبزأ ايسن. اۊن أوايل امرار معاشˇ ويسين ترجۊمه گۊد اؤژني گرانده بالزاکˇ أثر ؤ دؤن کارلؤس فردريش شيلرˇ أثرˇ مۊسؤنه ترجۊمه بؤده.^[۱]

زيندگؤني

کۊشتأکي زمت

فئؤدؤر؛ خؤنوادهٔ داستایفسکي دؤوؤمي زأک ۱۸۲۱ اۊکتۊبر ما ۳۰ بيچه بۊبۊ. اينˇ پئر دۊکتۊر بۊ ؤ اۊکراينˇ جي به مؤسکؤ مهاجرت بؤده بۊ ؤ اينˇ مأر يکته جي مؤسکؤ تاجرؤنˇ دتر بۊ. ده سالگي ميئن اينˇ پئر ؤ مأر کۊشتأى بيجارئکي تۊلا حۊمه مؤسکؤ نزديکي ميئن هأيتن گه اي به بر تاوسسؤنؤن اؤره وخت گۊذرانئن. سالˇ ۱۸۳۴ خۊ برارˇ أمرأ سۊ سال شبانه رۊزي مدرسه ميئن درس بۊخؤنده. پؤنزده سالگي ميئن خۊ مأره أز دست بدأ. هۊ سالˇ ميئن مۊهندسي نظامي دانشکله وۊرۊدي ايمتحانؤن سن پترزبۊرگˇ ميئن قبۊلأبؤ ؤ ۱۸۳۸ ژانويه ما دانشگاه بۊشؤ. ۱۸۳۹ˇ تاوسؤن اينˇ پئر بمۊرده. ^[۲]

نويشتنکسي زمت

۱۸۴۳ˇ ميئن أفسري درجه أمرأ نظامي دانشکله جي فارق التحصيل بۊبؤ ؤ وزارتˇ جنگˇ مۊهندسي ايداره ميئن کاري بدست بأرده. تا ۱۸۴۴ˇ تاوسسؤن اينˇ پئري ارث ؤ ميراث ويلخرجي ويسين تمنأبؤ. اؤژني گرانده هؤنؤره ده بالزاکˇ أثرˇ ترجۊمه بؤده ؤ هي سالˇ ميئن أرتشˇ جي ايستئفا بدأ. ۱۸۴۴-۱۸۴۵ˇ زۊمؤسؤنˇ ميئن فقير مردۊمˇ پأچˇ داستؤنه بنويشته گه ايطؤرى چاگۊدارشکن ؤ راديکال نويشتنکسؤنˇ محافل سن پترزبۊرگˇ ميئن وۊرۊد بؤده ؤ خۊشئبه شۊهرتي کسب بؤده. دۊ سالˇ آتي ميئن همزاد (داستؤن)، آقاى پرؤخارچين ؤ خؤنقازن داستانؤنه بنويشته. يته جاسۊس گه اي مفاحلˇ ميئن رخنه بؤده بۊ بحثؤني گه اؤره شکل گيته رۊسيه أمنيتي مقاماته گۊزارش دأ. مخفي پۊليس۱۸۴۹ آوريل ما ۲۲ اۊنه به جۊرمˇ حۊکۊمتˇ برأندازي بازداشت بؤده.

زيندؤنˇ زمت

نظامي دادگاه اۊنئبه اعدامˇ حۊکمه تقاضا بؤده که دسامبر ما ۱۹ ميئن مشمۊلˇ تخفيف بۊبؤ ؤ به چار سال زيندؤن سيبري ميئن ؤ ايمأ خدمت ساده خلابرˇ جا تغيير بياته أما تزاري حۊکۊمت خۊ قۊدرتˇ نۊشؤن دأنˇ ويسين اي زيندؤنئنه نمايشي تشˇ جۊخه'نˇ جۊلؤ قرار بدأن. اي نمايش گه بدقت طراحي بۊبؤبۊ ۱۸۴۹ دسامبرما ۲۲ صوايين سر داستایفسکي ؤ دئباخي زيندؤنئنه يته پادگؤنˇ رژه ميدؤن ميئن ببۊردن. اؤره اعدامˇ چۊبه'ن ؤ داربست بنأ بۊن ؤ اۊشؤنˇ سره سيا پارچه'نˇ أمرأ فويته بۊن. ايشؤنˇ جرايم ؤ مۊجازاتؤن قرائت بۊبؤ ؤ يته اۊرتؤدؤکس کشيش ايشؤنˇ جي بخأسته خۊشؤنˇ خۊسيرˇ ويسين بخششه طلب بکۊنن. سۊ نفرˇ گردنه لافند دبۊستن تا اعدام بکۊنن. آخري لحظاتˇ ميئن پيلˇ نظامي طبلؤن نواخته بۊبۊ ؤ تشˇ جۊخه که ايشؤنه هدف بيته بۊ خۊشؤنˇ تۊفنگه بنأن زمين. اينˇ شخصي تجرۊبه جه قرار بيتن مرگˇ أسؤنه ميئن اينˇ بينشه نسبت به اۊ زمت عوضؤده. چندين سال بعد جايي بؤته:"مأ ياد دننئه گه هيچ لحظهٔ ديگري اۊ رۊزˇ جي ويشتر خۊشحال بۊبؤبۊم." ^[۳] صرعˇ حمله'ن تبعيد ؤ زيندؤنˇ زمتˇ جي اۊنˇ أمرأ تا پايانˇ عؤمر يادگار بۊمؤنسه.

آزادي ؤ ايزدواج

۱۸۵۴ فوريه ما ۱۵ زيندؤنˇ جي بيرۊن بۊما تا خۊ ايمأيي مۊجازاته عادي سربازˇ ليواسˇ ميئن طى بکۊني. به عۊنوانˇ مأمۊر سيبري هفتۊمي گۊردانˇ ميئن به سئمى اعزام بۊبؤ. ۱۸۵۷ فوريه ما ۶ دۊ سال جؤنفرسا تؤقايي پسي "ماريا ديميتريۊنا" گۊمرۊکˇ کارمندˇ بيوه أمرأ ايزدواج بؤده. ۱۸۵۹ وهار اينˇ استعفا أرتشˇ جي قبۊلأ بؤ ؤ بۊتؤنسته مؤسکؤ نزديکي نقلˇ جيگه بکۊني. دۊته داستؤن عمۊجؤنˇ خؤ ؤ ااستپانچيکؤ ديهاته بنويشته ؤ چاپ بؤده. سالˇ ۱۸۵۹ˇ ميئن دؤوؤمي ألئکساندر ئبه گه تازه کيايي تختˇ سر بنيشته بۊ يته نؤمه بنويشته ؤ خۊ وضع ؤ اؤضاع تۊضيح بدأ ؤ ايتؤرى اينه ايجازه بدأن تا سن پترزبۊرگ بشي. يه سالˇ پسي هنده سن پترزبۊرگˇ رؤشنفکرؤنه محافلˇ ميئن وۊرۊد بؤده.^[۳] خۊ برارˇ نشريه "ورميا" ميئن رۊزنؤمه نگارئه سرأيته. ۱۸۶۲ ژۊئن ما جي تا اۊت ما اۊرۊپا سفر بؤده. بيشرمانه ماجرا داستؤنه ورميا ميئن چاپ بؤده. ۱۸۶۳ ژۊئن ما ورميا تعطيلأ بؤ. ۱۸۶۳ تاوسسؤن ؤ پئيز خۊ تنخا أمرأ اۊرۊپا ميئن بۊگذرانه.۱۸۶۴ "ميخاييل داستایفسکي" اينˇ پيلˇ برار بمۊرده. ۱۸۶۴ آوريل ما ۱۶ اينˇ معشۊقه بمۊرده. ۱۸۶۲-۱۸۶۴ سالؤنˇ ميئن وادي خاطرات ؤ آزؤردگانه به چاپ برسؤنه.

اۊرۊپا سفر

۱۸۶۶ ميئن جنايت ؤ مۊکافاتهبنويشته ؤ هۊ سال اۊکتۊبر ما ميئن قۊماربازه ۲۶ رۊزˇ ميئن بنويشته اي کار "آنا گريگۊريۊنا" تۊندنيويسي أمرأ أنجؤم بۊبؤ.۱۸۶۷ فوريه ما ۱۵ آنا أمرأ ايزدواج بؤده هۊ سال آوريل ما ميئن خۊ همسرˇ أمرأ اۊرۊپا سفر بؤده ؤ تا ۱۸۷۱ تاوسؤن به رۊسيه ونگرسه. اي سفرˇ ميئن چند گرش خۊ پۊله قۊمارˇ ميئن دباخته.خۊ سفرˇ أولي ساله سۊئيسˇ ميئن ؤ دؤوؤمي ساله ايتاليا ميئن ؤ آخري دۊ ساله دٚرٚسدٚنˇ ميئن بۊگذرانه.۱۸۶۸ فوريه ما ميئن اينˇ دتر "سۊفيا" بيچه بۊبؤ گه سۊ ماه ويشتر زينده نۊمؤنسه. ۱۸۶۹ ژانويه ما خۊ داستؤنه به نؤم أبله فلؤرانسˇ ميئن به پايان برسؤنه ؤ هميشک شؤهره هۊ سال پئيز دٚرٚسدٚنˇ ميئن بنويشته. ۱۸۶۹ سپتامبر ما اينˇ دؤوؤمي دتر به نؤم "ليؤبؤف" بيچه بۊبؤ. ۱۸۷۱ ژۊئيه ما ميئن جيند بزأنه تمنؤده. هۊ سال تاوسؤنˇ ميئن اينˇ پسر به نؤم "فديا" بدۊنيا بۊما. ۱۸۷۳ ژۊئيه ما ميئن "گراژ دانين" مجله سردبير بۊبؤ ؤ تا يه سال بعد اي مجله ميئن دبۊ. خامˇ جوؤنه ۱۸۷۴-۱۸۷۵ زۊمۊسؤنˇ ميئن بنويشته که ۱۸۷۵ˇ ميئن "اۊتچستيه زابيسکي" مجله ميئن چاپ بؤده. "آليۊشا" اينˇ آخري زأک ۱۸۷۵ اۊت ما ميئن بدۊنيا بۊما گه سۊ سالگي ميئن صرعˇ جمله ويسين بمۊرده. يکته نويشتنکسˇ خاطراته ۱۸۷۶-۱۸۷۷ سالؤنˇ ميئن به هي نؤم رۊزنامه ميئن چاپ بؤده. کارامازؤفˇ برارؤن ۱۸۷۹-۱۸۸۰ نم-نمى "رۊسکي وستنيک"ˇ ميئن مۊنتشرأ بؤ.