تئرانه گيتن
آخرای بهمن سالˇ 1287 خورشیدی ، گیلان کمیتیه مشروطه چیان، تصمیم بیگیته ایتا راهپیمایی طولانی مودت را تاوده تئران فتح گودنˇ واسی. ا تصمیم تارئخ 22 تیرˇ 1288 خورشیدی ایتفاق دکفه و تئرانا گیرده و ممد علیشاه به روسیه فرار کونه .
روزˇ شانزدیه محرم 1327 ه.ق گيلانˇ مشروطه چیان به فرماندهیˇ سردار محيی و حسين خان کسمايی به رشت مديريه باغ حمله کونده و آقابالاخان سردار افخم حاکمˇ گيلانا کوشده و تمام گیلانا به کونترل خودشان در آرده.
بخاطر جی بین بردن سپهدار اعظم تنکابنی دردسران احتمالی که خو اختلافان واسی با عين الدوله آذربايجان حاکم خو نیروهان امرا به تنکابن بوشوبو و تانستی جنبشا ، شرق گيلان جا تحت فشار قرار بده، گيلان رئیسان مشروطه سپهدارˇ نامه بینیویشتده و اونˇ دعوت بوگودده بایه رشت و مشروطه نیروهان نظامی فرماندهیا به گردن بیگیره . يفرم خان و تعدادی جی قفقاز ارمنئن و هطویی ميرزا کوچک خان جنگلی و سالار فاتح هم جزء صدها و صدها رزم آور گيلک (گيلان و غرب مازندران جا) بون که ا راهپيمايی خونين و آزاديبخش که بتانسته استبدادˇ ممدعليشایا جی بین ببره و اونه به روسیه فراری بده شرکت دیشتیدی.
کسروی خو ایته کیتاب مئن درباریه گیلان آزادیخواهان نیویسه:« رشت به مرکز ثقل آزاديخواهی بدل شده است و تبريز همچنان مردانه مقاومت می کرد. اما اين تنها رشت بود که به صورت يک تهاجم، پيکار سرنوشت را آغاز کرده بود. شايد اگر پاره ای ندانم کاری ها و ترديد های سپهدار نمی بود جنبش رشت خيلی زودتر به آزادی تمام ايران منجر می شد.»
بعدنان که مشروطه جی خو راه اصلی خارجا بو بازم شمالئن بون مانند میرزا کوچک خان و.. که دست به قیام آزادیخواهانه بزده گیلان نقشا ا جنبشان آزادی خواهانه مئن نشا نادیده گیفتن .
