اطلاعاتˇ تکنؤلؤژي

اطلاعاتˇ تکنؤلؤژي (اينگليسي مئن: information technology ىا اۊنˇ کۊتا بؤبؤر، آى.تي) هنه کامپيۊتر ؤ مؤخابراتي تجهيزاتˇ جي استفاده کۊنه تا دىتا'نه ذخيره (store)، بازىابي (retrieve) ؤ دسکاري (manipulate) بؤنه ؤ انتقال (transmit) بده (جابجا بکۊنه). آى.تي معمۊلا کسب ؤ کارˇ شي هيسه ؤ خۊ استانداردسازئنˇ همرأ که جهانˇ کسب ؤ کارˇ مئن پديد هوره، کاري کۊنه گه بهره-وري ويشترابۊ.

معمۊلا خۊدي ىته مترادف، کامپيۊتر ؤ کامپيۊتري شبکه'نˇ ره بصلأ کارأگىته بۊنه. آي.تي تؤزيع اطلاعاتˇ دئباخي تکنؤلؤژئن، خۊدي تلويزيؤن ؤ تله-فؤنه شامل بۊنه. صناىع، آي.تي همرأ درارتباطه.

مسيح ميلادˇ جي ۳۰۰۰سال پيشتر، سۊمئرئنˇ زمت، انسانؤن هۊ بىن-النهرىنˇ مئن بناتن اطلاعاته ذخيره، بازىابي ؤ دسکاري گۊدن ؤ اۊشؤنه انتقال دأن ؤ پرپرئه ني تؤسعه پىدا واتن. اما بنظر رسنه آى.تي خۊ اي مدرن مفهۊمˇ همرأ اولين بار هاواردˇ مقاله مئن "Harvard Business Review" مئن، ۱۹۵۸ ميلادي سالˇ دل مؤنتشر بؤبه. چاکۊدنکسؤن هارؤلد (Harold J. Leavitt) و تۊماس (Thomas L. Whisler) گب زني بؤته-بؤن گه "اي تازه تکنؤلؤژي هلأ نوأ ىته واحد تأسيس نام بدأره. آمۊ خأ اۊنه اينفؤرمىشن تکنؤلؤژي دخؤنيم". اي چاکۊدنکسؤن (authors) خۊ تعريفه آى.تي جي اي سۊ ته دسسه مئن درگئنتن: پردازشˇ ره تکنيک، تصميم-گيري ره آماري ؤ رياضي روشؤنˇ جي کارأىتن، جؤرترين تفکرˇ مرتبۀ شبيه سازي گۊدنˇ ره کامپيۊتري برنامه'نˇ کارأىتنˇ را جي.

کامپيۊترˇ تکنؤلؤژي تاريخچه

هزاران سال دسگا'ن محاسباتˇ ىاوري ره استفاده بؤبؤن. آنتي-کيترا مکانيزم (The Antikythera mechanism)، اولين ميکانيکي آنالؤگي کامپيۊتر شناخته بؤبه، هۊتؤ ني اولين ميکانيکي گيربکس.

الکترؤنيکي کامپيۊتران که رله'ن ؤ خلاءلامپانˇ جي کار کشئن، ۱۹۴۰ ميلادي اوايلˇ مئن بناتن ظاهر وکتن. ۱۹۴۱ ميلادي سالˇ مئن الکترؤميکانيک زۊس زد-تري (zus z3) تکميلابؤ ؤ جهانˇ مئن اولين کامپيۊتري بؤ گه شأست برنامه-ريزي بؤبۊ. اۊجۊر ماشيناني هيسه گه شأنه مدرن استانداردˇ همرأ خۊدي ىته کامل ماشين حساب درنظر گيتن بؤبۊ.

کؤلؤس (Colossus) اولين الکترؤنيکي ديجيتال کامپيۊتر بؤ گه دؤومي جهاني جنگˇ مئن تؤسعه پىدا واگۊد. هرچند برنامه-ريزي بؤنابؤ ولي برنامه' خۊ ىادˇ مئن ذخيره نؤده-نابؤ. اولين مدرن الکترؤنيکي ديجيتال کامپيۊتر که برنامه ذخيره گۊدنکس ني بؤ SSEM بؤ گه خۊ اولين برنامه' ۱۹۴۸ ميلادي جۊن-ما ۲۱ام کار توأدأ.

وختي ۱۹۴۰ ميلادي اواخر سالانˇ مئن بلˇ آزماىشگاه دل ترانزيستؤران تؤسعه پىدا واتن، کامپيۊترˇ ره ىکته تازه نسل بوجۊد بۊمأ. جۊري طراحي وکته-بؤ گه تاحدزيادي انرژي مصرفه کاهش دأ.

دىتا، اطلاعات، دانش و ارتباط اۊشؤني

دىتا

أسکي کؤدˇ همرأ، ايندر ويکيپدىا لغت دؤدؤىي نشؤن بدأ بؤبه

دىتا ىکته لاتين فعلˇ جي (do,dare) مشتق بؤبه؛ غيرمنظم ؤ ناآگاهانه حقاىقي گه خأ بىان وکه ره خۊجيرترين کاربرده دأنه. دىتا؛ اشىا، مبادلات، روىدادؤن ؤ فعاليتؤنˇ جي ىکته مقدماتي تؤصيف ارائه دنه گه ثبت، طبقه-بندي ؤ ذخيره وکته ولي جۊري مرتب نؤبه گه ىکته خاص معنئه برسأنه و تۊنه عددي، حرفي، شکلي ؤ صداىي بؤبۊ. خلاصه بؤنيم شأنه گۊتن دىتا اۊ واقعيتان ؤ آمار ؤ ارقامي هيسه گه اولا خأ خام بؤبۊن ؤ ثانيا پردازش نؤبؤر.

اطلاعات

به اۊ دىتا'ني گه ترکيب بؤبؤن ؤ هأىته-کسˇ ذهنˇ مئن ىکته معنا ايجاد بؤده'ن، اطلاعات گۊنن. اطلاعات خأني هأىته-کسه ىچي ارائه بده گه تاايسه هأىته-کس نۊدؤنس ؤ پيشبيني گۊده مننس. به عبارت ديگر، اطلاعات اۊ دىتا'ني هيسه گه پردازش، تبديل ؤ ترکيب بؤبؤن تا ىکته معنادار شکل به خؤد بىرن ؤ هأىته-کسه واخؤوانن.

دانش

دانش؛ چۊر و چۊته اطلاعات تۊنن به خۊ بهترين نحو کارأىته بؤبۊن.

ارتباط اۊشؤني

دىتا ىکته ساده حقيقت هيسه گه به اطلاعات تبديل بۊنه؛ به عبارت ديگر، اطلاعات اۊ دىتا'ني هيسه گه کسنˇ همرأ ترکيب بؤبؤن ؤ ىکته بامفهۊم ساختار دأنن. زمتي گه اي اطلاعات ىکته نؤجۊر زمينه مئن قرار گيرن به دانش تبديل بۊنن. اي ديدگا مئن، آمۊ ىکته خطي نظم دأنيم گه اوىندر دىتا به اطلاعات تبديل بۊنه ؤ اطلاعات دانشه بوجود هوره.

دىتابىس

دىتابىس، ىکته رچأىته-بؤبؤ تلمبار هيسه دىتا'نˇ جي، که "دىتابىسˇ مديريتˇ سيستم" (DBMS)ˇ جي شأنه به اي اطلاعات رسئن. DBMS ىه سري ىکپارچه کامپۊتري نرمبزارˇ جي تشکيل بؤبه گه گۊذارنه تا کارگيرؤن به ىته دىتابىسˇ ارتباط زأنˇ همرأ به خۊ چم اطلاعات و ىا کل اطلاعات برسن.

به عبارت ديگر، دىتابىس ىته مجمۊعه هيسه کامپيۊتري دىتا'نˇ جي که ىکجا جمعابؤن ؤ ىته ساختارˇ مئن سازماندهي بؤبؤن جۊري گه تکراري دىتا'ن ذخيره نؤبؤن ؤ استفاده اۊني ؤ اشتراک نأن اۊني، همزمان همه کسˇ ره فراهم هيسه.

دىتا ذخيره-سازي

دىتا ذخيره-سازي ىکته دسگا هيسه اطلاعاتˇ ضبطˇ ره. اي دسگا تونه اطلاعات، پردازش-بؤبؤ اطلاعات و ىا هر دۊ تهٔ خۊ پهلۊ بدأره.

الکترؤنيکي دىتا ذخيره-سازي، ذخيره وؤ بازىابي ره نياز به برق دأنه وؤ مدرن کامپيۊترؤنˇ مئن کارأىته بۊنه.

اطلاعاتˇ بازىابي

وختي بيىيم تلمباربؤبؤ اطلاعاتي منابع مئنˇ جي، اطلاعاتي بدس بيأريم که اۊ اطلاعات مربۊط بؤبۊ به اطلاعاتي نياز، ايندر فعاليتي صۊرت گيرنه گه اي فعاليت اطلاعاتˇ بازىابي هيسه. وأمۊتن، گردسن و ىا وأچرسن، تۊنه ىکته گتˇ دىتا جي و ىا ىکته کامل وؤتي جي سرأىته بؤبۊ.

امرۊزه، تلمباربؤبؤ اطلاعاتي منابع، هۊته تترج اۊنˇ شۊمار جؤر شؤدره وؤ هين وأسر اطلاعاتˇ بازىابي ؤ اۊ اطلاعاتˇ مئنˇ دىتا'نه وأجين گۊدن پۊر مؤهمابه. اطلاعات تۊنه هر نؤع منبع جي وؤت، صؤت، تاتاىي ؤ ويدئؤ جي بؤبۊ. اطلاعاتˇ بازىابي سيستمؤنˇ مئنأ، پۊراستفاده-ترينˇ جي شأنه گۊگل ؤ ىاهۊ جي نؤم بۊردن که کارگيرؤنه ىاوري کۊنه تا به خۊ چم وؤتي اطلاعات ؤ صؤتي اطلاعات ؤ غيره برسن.

دىتا بازىابي ؤ اطلاعاتˇ بازىابي تفاوؤت

دىتا بازىابي ؤ اطلاعاتˇ بازىابي مئنأ، خىلی تفاوؤت نئه. دىتا'ن مؤبهم نيىن اما اطلاعات خأ تفسير وکه درنتيجه مؤبهمابۊنه. اۊ سيستمي که دىتا بازىابي ره طراحي بؤبه نيازي ندأنه گه اي ابهاماته رفع بؤنه، اما اطلاعاتˇ بازىابي سيستمˇ مئن وأ رسلا اطلاعاته مدل-سازي گۊدن تا ابهام، اطلاعاتˇ درکˇ ره، کمتر وکه. هين وأسر برعکس دىتا بازىابي سيستمؤن که اۊشؤنˇ مئنأ سيستمˇ کاراىي معىار سرعت ؤ فضا هيسه، اطلاعاتˇ بازىابي سيستمؤنˇ مئن، اصلي معىارؤن، دقت ؤ بازخواني (recall) هيسه.