Wikipedia:دؤجئه وانويس/۲۰۲۱/۰۹

Wikipedia جي

چأيي

چأيي يا چئي يته معطرˇ نۊشيدني نؤمه گه آب‌داغ يا اينˇ جۊش بأرده-أ فۊکؤنن کامليا سيننسيسˇ عمل‌بۊمأ واشˇ سر گه هميشک سبزه ؤ آسیا خۊرتؤوˇ بۊمي ايسسه. اي نۊشيدني آبˇ پسي دۊنياىˇ مئن پۊرمصرفترينه. چندين جۊر چأيي نأى؛ يکجۊر چيني واش ؤ سوز ٚ چئي ؤ دارجلينگˇ مۊرسؤن تل ؤ خۊنک ؤ شتالن ؤ بعضئ ني شيرين‌‌، مغذي‌، گۊلدار يا علفي ايسسن. اي واش کافئينˇ دأشتنˇ ويسين تأثيرˇ محرک نئنه.

چأيي کاري گيلان ٚ مئن

چأيي بۊنه وگردنه چينˇ خۊرخۊس-نسؤمˇ سامؤن، تبت، میانمار، هندˇ خۊرتؤو-کلسيا مناطقي ايسسن گه چأيئ دارۊيي واخؤردني جي خۊشؤنˇ تجرۊبه مئن کارأگيتن. يته معتبرˇ واگۊيه جي قرن ۳ ميلادي هۊا تۊؤ پجشکي دسنويسˇ مئن چأيي واخؤردنه ايشارت دأشتي ؤ قديمي‌ترين سندي ايسه کي چئي ايستفاده جه پیدا بۊبؤسته.

چأيي أولان فقط ايته دارۊ بۊ ؤ درمان ٚ ره ايستفاده بؤستي ولي گلف اۊن ٚ تفريحي ايستفاده ني مردۊم ٚ مئن رائج بۊبؤسته. اي نۊشيدني چينˇ تانگˇ سلسله أجي تفريحي بۊبؤ يؤ دئباخي آسياىˇ خۊرخۊس-نسايي کشورؤنه برسئه. پۊرتغالي کاهنؤن ؤ تاجرؤن در طۊلˇ قرن ۱۶ ميلادي اينه اۊرۊپا يأجي معرفي بؤدن. قرن ۱۷ اينگيليسئنˇ مئن مؤد بۊبؤ يؤ بنأ بنأن هند أجي در مقياسˇ وسيع کأشتن.

چأيي تاريخچه[دچينواچين]

چأيي واش أول بار چين ٚ دۊرۊن ؤ پنج هيزار سال پيش بشناخته بۊبؤسته ؤ اۊن ٚ درماني خاصيتان ٚ ره ايستفاده بؤستي. چأيي-أ رنگ زئن ٚ ره ني اسفاده کۊديد. هۊلندئن هيفدهؤمي ميلادي قرن ٚ مئن چأيي-أ چين ٚ جه اۊرۊپا بؤبؤردد ؤ چأيي عطاري دۊکانان ٚ مئن فرۊش شؤيي. نيکؤلاس تؤلپ کي ايته هۊلندي پجشک بۊ خۊ کيتاب ٚ دۊرۊن ؤ ۱۶۴۱ سال ٚ مئن بينيويشته: چأيي واخۊردن ٚ أمرأ شيمي عۊمر طۊلاني به ؤ همه‌ته ناخۊشي‌ئن ٚ جه دۊر-أ بيدي. هيجدهؤمي قرن ٚ مئن اينگيليس ٚ ملکه کي داميشک صۊبحانه آبجؤ زئي، چأيي-أ اۊن ٚ جا بنأ ؤ چأيي واخۊردن اينگيليس ٚ دۊرۊن مؤد بۊبؤسته.

اينگيليس اي دؤره چأيي-أ خۊ مستعمره‌ئن ٚ مئن تحريم بۊکۊده ؤ اۊشاني کي چأيي-أ درمان ٚ ره خأستيد ني وأستي دؤلت-أ ماليات فدأند. هأن باعث بۊبؤسته کي اي سري مستمره‌ئن ٚ مردۊم اعتراض بۊکۊند ؤ چأيي-أ خلوتي اينگيليس ٚ جه، خۊشان ٚ محل بؤبؤرد ؤ ارزانتر بۊفرۊشد....دۊمباله