کرنئی
کرنئی یا کرˇنئی یا کرنا یا لایجؤنˇ کرنئی (فارسی: کرنای لاهیجان)، یکجور بادی سازه کی قدیمˇ زمت، حکومتی ساز بو و اعلان و جشن و جنگˇ مئن کار گود. ای ساز، پیلدنه خؤندش دأنه و سیمبرؤن و فضایˇ بازˇ مئن استفاده بنه. گاگلف اینˇ خؤندشه تا یک کیلومتری‌م شأنه اشتؤسن و سؤرنا مورسؤن، شادی‌ئن و اوروشواره‌ٰن و جنگؤن و دینی دابؤنˇ مئن ایسأ بو. ایرانˇ فلاتˇ مئنˇ کرنئی، گیلانˇ کرنئیˇهمره تؤفیر دأنه. گیلانˇ مئنˇ کرنئی یا هو لاجؤنˇ کرنئی، لاجؤنˇ شی ایسه و نئی‌لؤله جی چاگوده بنه و ۳ تا ۴ متر درازی دأنه و اونˇ سراخر، اینˇ بیرینی دهنه یکجور کویی (کدو) ایسه کی اونˇ مئن خالی ببون و ۱۸۰ درجه انحراف دأنه و رو به کرنئی‌زنه. ای ساز منئه ملودی بزنه و خالی دوته نؤت چاکؤنه. ای سازه همیشک چن‌نفری و جرگه‌یی زئنن و اونˇ زئن‌کسؤن ۸ تا ۱۴ نفر تینن ببون و خوشؤنˇ کرنئیؤنه یک‌طرف دأنن و خوشؤنˇ سردسته اشاره بوده‌پسی اینه فی دکؤنن. مأمولن سردسته تکی کرنئی زئنه و باخی اونه آؤجا دئنن. ای سازˇ خؤندشه سَهن (هراس) دره و قدیمˇ زمت جنگˇ مئن، دوشمندˇ دیلˇ مئنه ترس تؤدأنˇ وأسی استفاده بنأبو. النئی عاشورا مراسمˇ مئن یا تعزیه مئن و مخصوصن امام حوسئنˇ هفتومی شؤ، لایجؤنˇ مئن ای سازˇ جی استفاده بنه امما قدیمˇ زمت، وختی دئه اسلام گیلانˇ مئن بمأبو، هر روز افتؤورس و افتؤپردچینˇ زمت کرنئی زئن.
رضوی کرنئی
[دچينواچين]یکته درازˇ فلزی سازه کی خالی دو ته نؤت تینه چاکونه. ای سازه خالی مشهدˇ مئنˇ امام رضا آسؤنه مناره‌ٰنˇ مئن زئنن و اونم هر زمت امام رضا تولد یا شهادت یا مللی و مذهبی عیدؤن بنه. رضوی کرنئیˇ درازی سه متره و یکته جرگه کرنئی‌زن ای سازه زئنن و گاگلف اوشؤنˇ مئن دوصدایی نی اشتؤسه بنه. رضوی کرنئی مأمولن ناقاره همره ایسه.
فارسˇ کرنئی
[دچينواچين]
یکته ایرانˇ قدیمی بادی سازؤنه کی اونˇ سرˇشکل سؤرنا مؤنه امما درازتر. الؤنˇ کرنئیؤن ۷۵ تا ۱۱۰ سانتیمتر درازی دأنن و همه‌دنه دوته واوین دأنن: یک واوین چوبی و اؤکته برنجی. اونˇ چوبی واوین ۳۵ تا ۵۰ سانتیمتر و اونˇ برنجی واوین ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتره. ای ساز، فارسˇ اؤستانˇ جی بیرین بمأ و هینˇ وأسی ویشتر اونه فارسˇ کرنئی (فارسی: کرنای فارس) دخؤنن. ای سازˇ قدیمی‌ترین نمونهٰ، سال ۱۹۵۷ میلادی، سومی داریوشˇ قبرˇ مئنˇ جی بیاتن کی اونˇ فلزی واوین ۱۲۰ سانتیمتر درازی دأشت و النئی فارسˇ اؤستانˇ مئن، تختˇ جمشیدˇ موزه مئن نأ. ای کرنئیه «هخامنشی کرنئی»ه معروفه.
گالري
[دچينواچين]-
کرنئی -
کرنئیˇ بیرینیˇ دهنه -
کرنئیˇ دهنی
