مۊتا دىلمي
 |
ای وانیویس هیچ سربسیه ارجاع ندئنه یا اینˇ سربس کمه. خأ قایم سربسؤنه ویشتر ارجاع دأن تا ای وانیویس بئتر ببون. وختی یکته وانیویس یا یکته وابینˇ مئن سربس کمه یا بیسربسه، شأنه او وانیویس یا سربسه راحت به چالش کشئن ؤ حذف گودن. |
مۊتا دىلمي ىا مهتا دىلمي ايته جه ايراني ؤ گيلاني سرداران اعرابˇ حمله به ایران زمات بۊ. مۊتا گیلانˇ شي بۊ ؤ اۊتؤ که دؤنیم طبرستان ؤ دیلمیان چند ده سال بعد ساسانیان ؤ ایرانˇ سقۊط، گيلان ۊ تبرستانˇ مئن اعرابˇ أمرأ بجنگسن ؤ خۊشانˇ استقلال-ه بدأشتن.
مۊتا دىلمي سال ۶۳۶ ميلادي مئن رستم فرخزادˇ سپاه دۊرۊن قادسیه جنگ مئن ايسابۊ ؤ بعد ایرانئن شکست ؤ رستمˇ کشته بؤستن، ایرانˇ سپاه أمرأ واگردست. پس از نهاوندˇ جنگ کي اۊنˇ مئن ساسانیانˇ ارتش فرۊ بِپاشه، ايرانئنˇ شکستˇ خبر همه جا ؤ جيگا دٚپٚچکٚسته. مۊتا بعد أن کي أ خبر بيشنوسته پۊر متاثر بۊبؤ ؤ تصمیم بگیته کي خؤره گیلانˇ سپاه أمرأ به تازیان جنگ بشه ؤ اۊشانه ایرانه جه بیرون بۊکۊنه.
اۊ بعد اي تصمیم ايته نامه به ری نزد فرخان (ریˇ فرماندار) ؤ اسفنديار (رستم فرخزادˇ برار زا ؤ آذرباىجانˇ فرماندار) اۊسه گۊده ؤ جه اۊشان دعوت بۊگۊده کي اعرابˇ جنگˇ دۊرۊن اۊنه جه لحاظ نيرۊ ؤ نفر ىاری بؤنَن. اسفنديار کي رستمˇ قاتلانˇ کينه خۊ ديل مئن حس بۊگۊد ايوارکي اي درخواسته قۊبيل بۊگۊد. اي نيرۊیان دشتبي حوالي جَمأ بؤن ؤ خۊشانˇ وظایف تقسیم بۊگۊدن. اسفنديار ؤ فرخان قۊبيل بؤدن کي کل سپاهˇ فرماندهي بر عهده مۊتا بۊبؤن ؤ بعد جنگ ره آماده بۊبؤن.
اي زماتˇ مئن سۊوؤمي ىزدگرد مروˇ ور شؤن دۊبۊ ؤ بعد جه نهاوندˇ جنگˇ دواختن کل ایرانˇ خۊرخۊس عربانˇ دس دَکَته بۊ. همدانˇ حکمران اۊ زمات مئن "نعيم بن مقرن" بۊ ؤ اعراب تصمیم دأشتن تا همدان جه به ری حمله بؤنَن هأنه وأستي خۊشان نيرۊیه همدانˇ دۊرۊن جمأ گۊدن. نعیم بن مقرن بعد أن کي ايرانˇ سپاه نزديکأ بؤستنه بيده خأیلي بترسه ؤ عمر ره ايته نامه هدأ ؤ کۊمکي نيرۊیه بخاسته ؤ خۊ سپاه أمرأ جه همدان جيويشته.
مۊتا أولي جنگ تازيان أمرأ واجرودˇ دۊرۊن بین همدان ؤ قزوین در بِگیته. طبري أتؤ بۊگۊته کي أ جنگˇ تلفاتˇ پيلکي کمتر جه نهاوندˇ جنگ نۊبۊ ؤ أ نبرد مئن سردار مۊتا دىلمي کي شخصا نبردˇ مىدان مئن شمشير زئي کۊشته بؤنه. بعد أنکي مۊتا ايراني ؤ گيلاني سردار کۊشته بؤنه، ايرانˇ سپاهیان پراکنده وکَنَن ؤ فرخان خۊ سپاه أمرأ به سۊی ری ؤ اسفنديار ني آذرباىجانˇ ور شؤنه.
خۊنخأهی
[دچينواچين]ديلمانˇ سپا ابررودˇ طرف عقب نشیني گود دؤبؤن ۊ قصد دَشتَأن گیلانره وَگَردن ۊلي طي تصمیمي که فرماندئنˇ سپا بِگیتَأن تصمیم بر اي بؤبو که هَأنده به جنگ اعراب بؤشۊن ۊ مۊتا و ايرانˇ خاطر از نؤ لشکرکشي بوگوتَأن و به جنگ اعراب بۊشؤن. پس از جۊدا بؤنˇ فرخان و ايسفندیار، ایسه سپا نفرات کمابؤ ۊ جنگˇ مئن اعرابشي شيکست بؤخؤردن..اگر چه مۊتا اي رشته جنگانˇ مئن کۊشته بؤبؤ ۊلي ديلمانˇ رشادتانˇ برای همیشه تائرخˇ ایرانˇ مئن ماندگار چاگود.
سۊوؤمي ىزدگرد اي زٚماتˇ مئن
[دچينواچين]اي سري جه مورخان مۊتا نؤمه به صۊرت مهتا بیَردَأن. اي زٚماتˇ مئن سۊوؤمي ىزدگرد مروˇ مئن هیسَأبؤ. دىلمیان ويشتر جه ۱۰۰ سال اعرابˇ برأبر پایداری بوگوتَن ؤ اعراب نؤتؤنِسَأن قدم گيلان ؤ طبرستانˇ مئن بِنَأن.