چرنؤبيل ٚ کأرسنه

چرنؤبيل ٚ قۊووتگه کأرسنه پسي

چرنؤبيل ٚ قۊووتگه جيگه

يکته شماتيک دياگرام، رأکتؤر ٚ جي

تؤسن ٚ سطح ٚ نخشه، چرنؤبيل ٚ أطراف (۱۹۹۶)

چرنؤبيل ٚ کأرسنه (اينگيليسي ميئن: Chernobyl Disaster) ايتأ هسته‌اي کأرسنه ايسه کي ۱۹۸۶ آوريل ما ۲۶ ميئن اتفاق دکفته ؤ اۊن ٚ درجه ۷ از ۷ بئه. تنها ایتا حادثه اتمی أن ٚ مانستن وۊجۊد دأره کي أن ٚ درجه ۷ ایسه ؤ اۊن ني حادثه اتمی فوکوشیما داییچی در ژاپن ایسه کي سال ۲۰۱۱ مئن و سونامي واسي همچین اتفاقي دکفته. حادثه چرنؤبیل دۊرۊن ۵۰۰۰۰۰ کارگر دخالت بۊکۊدید و نهایتا بتانستید کي ایتأ فلزي سازه، آسیب بیدئه راکتورˇ ساختمانˇ سر چاکۊنید تا ويشتر جیویشتن رادیواکتیوˇ مواد جلؤيه بيگيريد. تخمین بزئه بۊبۊسته دره کي أ حادثه حدود ۱۸ میلیارد رۊبل خسارت بدأشته دره و ۳۱ نفر (جه آتش نشانان، مۊهندسان و پاک کنندگان) أ حادثه مئن بۊمۊرديد کي أ آمار جه أولي تخمين خئلي بيجيرتر بۊ؛ اما تاثیرات دراز مدتي کي جه أ حادثه بوۊجۊد بامؤ، مثل بۊجۊر شؤن سرطانˇ نرخ اۊکراین و بلارۊس دۊرۊن جه عواقب أ اتفاق بۊ خۊصۊصا بلارۊسأ میانی تعداد زاکاني کي تیروییدˇ سرطان دچار بۊبۊستید به مراتب زیادأ بۊست أن به أ خاطر بۊ کي ید رادیواکتیوي کي جه اتمي شکست حاصل بۊبۊسته بۊ توسط أشانا تیرویید جذب بۊبۊسته بۊ.

تفاقˇ شرح

خۊد حادثه راکتورˇ طراحي اشکال واسي ؤ انساني اشتباه واسي کي اۊنه دليل هم أن بۊ کي جه وۊجۊد اشکال طراحي دۊرۊن آگاه نيبيد. أتؤ بۊ کي شبˇ شیفت دۊرۊن زماتي کي کارکۊنان خۊاستید ایتا آزمایش اجرا بۊکۊنید تا بیدیدنید اگر برق قطع ببه و پؤمپانی کي آبا به راکتورˇ قلب فارئسانیدي کار نۊکۊنید، آیا کۊمکي سیستم تانه به موقع عمل بۊکۊنه یا نه. آب مسئول ۲ تا کۊمکي پؤمپا روشنأ گۊده ؤ با أ کار باعث بۊبۊسته کي آب راکتور دۊرۊن زیاد بشه. راکتور قبل أن هم نیمه توان بۊ و کنترل میله ان بیجیر و راکتورˇ دۊرۊن بؤن. با ويشترأ بۊستن آب راکتورˇ قلب دۊرۊن (بجای بخار خلاء) میزان راکتورˇ گرما چأگۊدن خیلی کم بۊبؤست؛ (حدۊد ۵۰ مگاوات) چون آب نوترونا جذب کۊنه. دستۊر العمل گۊفتی کي راکتور باس آزمایش دۊرۊن ۷۰۰ مگاوات گرما چأکۊنه ولي هسا راکتور در حالت تقریبا خامۊش بۊ. أ حالت مئن ارشد مۊهندس تصمیم بیگیفته کي کنترل میله أنا راکتور جه فاکشه بیرون. أ کار أمرأ راکتور، گرمای ویشتری چأگۊده ؤ تا حدۊد ۲۰۰ مگاوات فأرئسه. أتؤ بۊبۊسته کي ارشد مۊهندس تصمیم بیگیفته کي آزمایشا اجرا بۊکۊنه، در حالي کي تنها ۶ تا کنترل میله راکتور دۊرۊن باقي بمانسته بۊ و أن آب بۊ که راکتور دۊرۊن باعث بؤستي کي راکتور کمتر برق چأکۊنه. أ شرایط مئن راکتور به شدت ناپایدار بۊ. ازمایش ۶ واسي برق چأکۊنˇ تۊربین خامۊشأ بؤسته. با خامۊش بۊبۊستن برق چأکۊنˇ تۊربين، پؤمپانˇ برق قطع بۊبؤستید. با قطع بۊبؤستن پؤمپان دئه آبي به راکتور فأنرئسه. هأتؤیم دیزلˇ ژنراتوران رۊشنأ بؤستید. وظیفه أ دیزلˇ ژنراتوران أن بۊ کي زمات قطع برق دۊرۊن، برق چأکۊنن تا پؤمپان به کار دکفن، اما باسي ۴۰ تا ۵۰ ثانیه کار بۊکۊده بید تا بتانید برق تولید بۊکۊنید. قرار بۊ طراحي ایتا کۊمکي سیستم أمرأ اۊشان بتانید جه بۊخاري کي قبلا راکتور تولید بۊکۊده بۊ، رؤشن کۊدن ایتأ توربین دیگر ره استفاده بۊکۊنید و أ آزمایش هم هأنأ واسي قرار بۊ انجام ببه. خۊلاصه کي با قطع کودن برق، پؤمپان آب کافي به راکتور فارسانیدي، آب کي تا هسا نوترونان جذب کۊدی، به بۊخار تبدیل بۊبۊست. هن خۊدۊش راکتورˇفشارا بۊجؤر بؤبؤرد اما جه طرفی هم تعداد نوترونان آزاد هم بۊجؤر بۊشؤ. أتؤ بۊبۊست کي راکتورˇ فعالیت خئلي بۊجؤر بۊشؤ. مۊهندسان کم کۊدن راکتورˇ فعالیت واسي خامۊش کۊدن اظطراري دۊکمه یا AZ-5 فشار بدایید. أ دۊکمه اي سري کنترل میله راکتورˇ دۊرۊن فؤقاستي. اما تعدادي جه اۊنه کنترل میله‌ئان بصورت دستي فاکشه بۊبؤسته بؤن. به هر حال فؤقاستن کنترل میله‌ئان أمرأ راکتورˇ فعالیت باسي کم بۊبؤستي کي نۊبؤسته. اۊنه دلیل هم تاثیر کنترل میله‌ئاني بۊ کي گرافیت و بۊر أمرأ ساخته بۊبؤسته بؤن. أ کنترل میله‌ئان باسي نوترونا جذب بۊکۊنید، اما اول کي فؤقاسته بید بر عکس انتظار، به دفع نوترون کمک بۊکۊديد. أ عامل اۊ بۊحراني شرایط دۊرۊن باعث تشدید راکتورˇ فعالیت بۊبؤسته و چند لحظه مئن راکتورˇ فشار به چندین برابر فشاري کي أ راکتوران اۊنه ره طراحي بۊبؤسته بيد فأرئسه، بطؤری کي راکتورˇ قلب واترکست و باعث بۊبؤسته راکتورˇ محافظˇ سر کي جه جنس فلز بۊ و ۵۰۰۰ تن وزن داشتی پرتاب ببه. بعد أ اتفاق، ۸ تؤن رادیو اکتیوˇ مواد، نیم مایل آسمان دۊرۊن بۊجؤر بۊشؤ.

کأرسنه پسي

بعد حادثه، آتشنشانی مامۊران روانه بۊستید ؤ بینا کۊدید آتشا خاموشا کۊدن، اما بعد اي ساعت و نیم جه پا دکفتید، سیا بۊبۊستید یا بۊجؤر باواردید، أتؤ بۊبؤست کي آتش وا بدایید. صبح هیلوکوپتران بۊشؤیید تا خسارتا تخمین بزنید ؤ بيدئید کي راکتورˇ قلب بازه و آتش اۊنه میانی مۊشخص ايسه. مشخص بؤستن شرایط أمرأ، ارتش دستۊر بیگیفته کي ساکنین شهر پریپیتا تخلیه بۊکۊنه. ۱۲هزار اۊتۊبۊس و کامیؤن جاده دۊرۊن را دکفتید ؤ تا ساعت ۳ ظهر همه تان بیرون فاکشئید. بعد اۊن هیلوکوپتران چند هزار تؤن شیمیایي مواد (بۊرˇ ترکيبات) راکتورˇ قلبˇ دۊرۊن فۊگۊدید. بعد اي سري افراد روانه کۊديد ساختمانˇ سقفˇ جؤر تا سمي فلزاتي کي جه رادیواکتیوˇ دۊرۊن به اطراف پرتاب بۊسته بۊ تاوادید راکتورˇ قلب دۊرۊن. أ کار أمرأ بتانستید ایتا سازه چاکۊنید مقبره مأنستن. پاک بۊکۊن‌کسأن ایتا کۊلۊفتˇ لباس دۊکۊدید و فقط اجازه دأشتید تا چند ثانیه سقفˇ رۊ بمانید تا شيميايي مواد اۊشانه بدن رۊ کمترين تأثير بنه. پس مجبور بؤن کي نوبتی کار بۊکۊنن. همه اۊ پاک بۊکۊن‌کسأن بعداً بۊمۊردید. بعد از اۊن بۊ کي متخصصین زهله واترکست. چون فکر بۊکۊدید کي احتمال داره هسته‌اي سوخت کي سوخت میله دۊرۊن جه، ذوب بۊبؤستیدي ممکن ايسه بيجیر بیشيد و به جيرزمینی سفره آبان فأرئسید. هأنه واسي چند نفر اۊسئ بۊکۊدید تا راکتورا بجیر بشه ؤ بیدینه چه خبر ايسه. اۊشان بۊشؤييد و بيده‌ئید کي راکتورˇ کف هنوز سۊراخ نۊبؤسته. با أ حاصل اطمینانˇ أمرأ، کارگران معدن ایتا تؤنل تا راکتورˇ ساختمانˇ بيجیر حفر بۊکۊدید، راکتورˇبيجیر ایتا فضا ایجاد بۊکۊدید ؤ اۊنه دۊرۊن ایتأ تقویت ببسته بتني پایه چاکۊدید تا مانع جه بيجیر شؤن رادیواکتیوˇ مواد ببه. هسا هأ الان هم ایتا سازه دئه چاکۊده بؤستن دره کي کل راکتور و اۊنه ساختمانا پۊشانه. أ سازه فعلا کامل نوبوسته و هنۊز چاکۊده بؤستن دره. حادثه بیده راکتور فقط ایتا و آخرین راکتور جه ۴ تا راکتوری بۊ کي چرنوبیل نیروگاه مئن کار کۊدی. ۳ تا دیگه تا سال ۲۰۰۰ کار بۊکۊدید ؤ بعد دئه همیشک واسي خامۊش بۊبؤستید. هسا اي زمات مئن چرنوبیل و اۊنه شهر پریپات به ايتأ گردسسنˇ نۊقطه تبدیل بۊبؤسته و اي سري جه اۊشان دۊرۊن آدم تانه تا اي روز هم بمانه. رفتن واسي باس به تۊریستي دفتران، اۊکراین و کیفˇ مئن مراجعه کۊدن تا دولت اجازه دسترسی به اۊ مناطقا ايتا محدۊدˇ زمات ره فده.