گئؤرگ کريستؤف ليشتئنبئرگ
گئؤرگ کريستؤف ليشتئنبئرگ (Georg Christoph Lichtenberg)، ىکته پيلئه کسه آلمانˇ رؤشنگريˇ زمتˇ مئن. اۊ سال ۱۷۴۲ ميلادي، دارمشتاتˇ نزديکي اؤبئررام اشتاتˇ مئن (Oberramstadt bei Darmstadt) دۊنىا بمأ. اينˇ پئر کشيش بۊ. خۊ مدرسه' دارمشتاتˇ مئن تمنأگۊده ؤ دانشگاه ئبه بۊشؤ گؤتينگئن (Göttingen) ؤ اؤره رياضي ؤ طبيعي دؤنشؤنه بامۊته ؤ هؤره بۊبؤ رياضي ؤ فيزيکˇ اۊستا. چنته علمي سفر بۊده ؤ اي سفرؤنˇ مئن اينگيليس ني بۊشؤ ؤ اينگيليسي رؤشنگرؤنˇ جي تأثير بىته.[۱]
ليشتئنبئرگ خۊ زيندگي مئن چنته علمي أثر ؤ چنته طنزأجين بنويشته بيرين هأدأ. ولي زياد خۊش ندأشت که پيلئه فيلسۊف بۊبۊن. چۊن فلسفي نظام چاگۊدنˇ همرأ مؤخالف بۊ ؤ هۊ نتيجه'نه فرسئه بۊ که هئگئلˇ مؤنتقدؤن، ۱۹ ؤ ۲۰ سده'ن برسئه بۊن.[۲]
اۊ کتابسازي همرأ مؤخالف بۊ ؤ چۊن خأس خۊ وير ؤ انديشه' صادقانه بۊگؤ، خۊ ويرؤنه دچئنˇ جا، بيدينˇ اينکه کۊنۊش بۊکۊنه اۊشؤنه نظم بدئه، هر رۊز کاغذˇ سر نيويشت ؤ اۊشؤنه هي کسه نۊشؤن ندأ.[۳]
اينˇ مردنˇ پسي (۱۷۹۹)، اينˇ رۊزارۊز بنويشته'ن دکئنه اينˇ برأرˇ دس لۊدويگ کريستؤف (Ludwig Christoph) ؤ اۊنم فردريش کريس (Friedrich Kries)ˇ همکاريأجي، اي بنويشته'نه ۱۸۰۰ تا ۱۸۰۶ ميلادي سالؤنˇ مئن، ۹ جلدˇ مئن چاپ کؤنه. بازۊن اۊشؤن دؤجين بنن ؤ چن جۊرˇ دچينواچينˇ همرأ ليشتئنبئرگˇ دؤجئه گبؤنˇ نؤمˇ همرأ (Lichtenbergs Aphorismen) چاپ بنن.[۴]
ليشتئنبئرگ خۊ دؤجئه گبؤنأ جي نؤمي بنه. کيليسا مئن اينˇ بنويشته'ن ممنۊع بنن. اۊ زمتˇ دؤلتؤن ني هرجا بۊتؤنسن اينˇ بنويشته'نˇ وأىتنˇ جۊلؤ بىتن. نيچه ليشتئنبئرگه نئنه آلمانˇ نيويشتنکسؤنˇ صدر ؤ اينأني ويشتر باعث بۊبؤ ويشتر اينه توجه بۊکۊنن.[۵]
اۊن چي که ليشتئنبئرگˇ نؤمه زينده بدأشته اينˇ صداقته که چيزؤنˇ دئن ؤ نقل گۊدنˇ مئن دأشت ؤ اينˇ ريزˇگيريئن. اۊ آدمˇ جؤن ؤ کردˇکارˇ مئنه وامجنه ؤ گاگلف هۊ نتيجه'نه رسنه کي فرؤىد ؤ ديگرؤن بازۊن برسئن.[۶]
چنته ليشتئنبئرگˇ دؤجه گبؤن[دچينواچين]
- مي وجدان رأحته؛ نۊشؤن به اۊ نۊشؤني که اي ىک ساله مئن مي جۊف خالئه.
- چي بنأبۊ أمئه فأم، أگه همه چي هۊجۊر بۊ که أمه خيال گۊديم؟
- ىک چئه "حلئه" باور دأشتن ؤ ىک چئه "هنده" باور گۊدنˇ مئن پۊر تؤفير دره. حلئه باور دأشتن کي ماه، واشؤنˇ سر تأثير نئنه، دادۊلي ؤ خؤرافه' نۊمۊد دئنه، اما هنده اي دئباري باوره وگرسن، فلسفه ؤ وير گۊدنه نۊشؤن دئنه.
بيريني خالؤن[دچينواچين]
سربس[دچينواچين]
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.
- ↑ محمدرضا نیکفر. نگاه‌های تازه از میان سوراخ‌های کهنه.