Wikipedia:دؤجئه وانويس/۲۰۲۰/۰۳
کؤرؤنا ويرؤسان (لاتين: Coronaviruses) ايتأ پيله خانواده جه ويرۊسان ؤ جه جيرمجمۊعه'ن کؤرؤنا ويريده (تاجي ويرۊسان) ايسن کي جه مأمۊلي سرمابۊخۊردگي ويرۊس تا شديدˇ ناخؤشيان سارس ؤ مرس ؤ کؤويد ۱۹ مأنستن شامل به. کؤرؤنا ويرۊسان اول بار ۱۹۶۵ سال دۊرۊن ىاته بۊبؤستيدي ؤ مطالعه اۊشانˇ سر تا دهه ۱۹۸۰ مئني هنده دأشتي. أ ويرۊس ويشتر پستانداران ؤ پرندگان مئن واتٚخشه، ولي تا هسأ هف ته نوع جه کؤرؤنا ويرۊس کي انسان مئن واتٚخشه ىاته بۊبؤسته. جديدˇ کؤرؤنا ۲۰۱۹ ديسمبر مئن وۊهانˇ شأرˇ دۊرۊن کي ايتأ جه چينˇ شأران ايسه واتٚخشٚستٚه.
کؤرؤنا واجه[دچينواچين]
کؤرؤنا ويرۊسˇ واجه جه لاتينˇ زوان "corōna" ىا ىۊناني زوان "κορώνη" بيگيته بۊبؤسته کي اۊنˇ مأني تاج یا هاله ايسه. أ واجه به ويريؤنان (عفۊني ويرۊس) ظاهر اشاره کۊنه کي الکترؤني ميکرۊسکؤپˇ جير شأ اۊشانه دئن کي ايتأ پيله پيازي شکلˇ سطح جه تشکيل بۊبؤستن ؤ اۊشانˇ نماست ايتأ سلطنتي تاج مانه، هأنه وأستي کؤرؤنا ويرۊسه تاجي ويرۊس هم دۊخانيدي.
واتٚخشٚندٚگي[دچينواچين]
کؤرؤنا ويرۊسان جه جيرمجمۊعه'ن کؤرؤنا ويريده ايسن ؤ جه ايتأ "آر-ان-اي" مأمۊلي ژنؤم تشکيل بۊبؤسته دأرن. اۊشاني کي همزمات ايتأ ده ناخؤشي دأريدي کؤرؤنا ويرۊس ويشتر اۊشان ره خطر دأره چؤن اۊشانˇ ايمني سيستم ضعيف بۊبؤسته دأره ؤ هأتؤىم قلبي ناخؤشيانˇ مؤبتلائان ويشتر در خطر ايسن. مأمۊلن اۊ سري جه سرمابۊخۊردگيان کي اۊشانˇ عامل کؤرؤنا ايسه اۊنˇ شدت ويشتر ايسه. کؤرؤنا ويرۊسان بعد راینؤ ويرۊسان پيله‌ترين عامل دۊچار بؤستن به سرمابۊخؤردگي ايسن ؤ ويشتر زٚمٚسسان ؤ وٚهار مئن واتٚخشٚن.
کؤرؤنا ويرۊسان ويشتر حىوانان مئن بيده بۊبؤسته درن، ولي تا هسأ هف ته نوع جه کؤرؤنا ويرۊس کي آدمان مئن واتٚخشه ىاته بۊبؤسته. أ ويرۊس آدمانˇ تنفؤسي دزگاىه تحت تأثير قرار دهه. أنکي تشخيص بدنيم ايتأ ناخؤشي عامل کؤرؤنا ايسه یا نأ ايبچه سخت ايسه چؤن برعکس راینؤ ويرۊسان، کؤرؤنا ويرۊسان آزماىشگا دۊرۊن به سختي رؤشد ؤ نمو کۊنيدي. أ ويرۊس جه دۊ ته لاىه تشکيل بۊبؤسته دأره. أ ويرۊسˇ تۊشک جه ژني مواد ؤ اۊنˇ بۊريني لاىه هم جه پرؤتئيني تاجان شکل بيگيتن. کؤرؤنا ويرۊسان هٚميشٚک جه حىوانان به باخي گۊدٚکان واتينٚستید. أ ويرۊس تانه آوسان واتٚخشٚستٚنˇ واستي تکامؤل پیدا بۊکۊنه ؤ ايتأ سخت‌ٚترˇ ناخؤشي باعث ببه...دۊمباله