پيله کۊرؤش

پيله كوروش هخامنشی سلسلهٰ ايرانِ بنا گوده. ايتا جه پيله پادشاهن ايران باستان بو كه هخامنشيان فرمانروايي پايه گذاري بوگوده. هرودت يوناني تاريخنگار بنيويشته كوروش، كمبوجيه پسر كوچي شاه پارس و اونه مار ماندانا آستياگ دختر بو.

كوروش بتنسته آستياگ جنگ مئن شكست بده و اون تاج و تخت بدست باوَره. هرودت اضافا كونه كه كرزوس، ليدي پادشاه كه آستياگ اون زاما بوستي وختي كوروش پيروزي آگاه بوبوسته تصميم گيره به كوروش فرمانروايي فوتورك زنه ولي كوروش اون شكست بدا و شهر سارد، ليدي پايتختَ محاصره و سرانجام به فتح كونه. كوروش ، كرزوس امره به نرمي رفتار و اونه از خو نزديكان بوگود. و ايتا جه خو سرداران اوسي بوگود به يونان شهران. كوروش با اضافا كودن ليدي به خو امپراتوري خو چومانَ بابِل سرزمين دوزانه كه اوضاع آشفته و نابساماني داشتي و خيلي از بابِليان از خوشانه پادشاه كه نبونيد نام داشتي دِله خوشي نَشتيد. كوروش سال 537 پ.م به بابِل فوتورك زنه و ايپچه كله گيفتن امره بابِل فتح كونه. بابِل دورون هم كوروش خوجير كاران زياد بوگود. يهوديان زندان مئن آزادا گوده، بابليان دين احترام بنه، خدايان جاجيگاه چاگود، وختي نبونيد بمرد اونه مراسم شركت و عزاي عمومي اعلام بوگود و خو اعلاميه حقوق بشرَ ايتا استوانه رو بنيويشته.

بعد جه بابِل فتح ، كوروش خو سپاه امره به شرق ايران شه تا بياباني قبايلَ كه ماساگت نام داشتيد سركوب بوكونه. سال529 پ.م گيرودار كله گيفتن دو سپاه، كوروش ايتا پيشدار امره زخمي به و ميره و اونه پيكرَ پاسارگاد مئن دفن بوگوديد. كوروش دو تا پسر داشتي پيله پسر كمبوجيه و كوچي پسر برديا، كمبوجيه جانشين خو پئر، كوروش به. كوروش سه تا امپراتوري ماد، ليدي و بابِل فوگوردانه. ولي تاريخنگاران اونه بخشنده و خوجير شاه شناسيد. پارسان كوروشَ خوشانه پئر و يهوديان منجي دوخاديد.

كوروش استوانه، موزه بريتانيا مئن.

هخامنشیان پادشاهان

هخامنشیان پادشاهان

پيله كوروش، کمبوجیه ، گئومات ، داریوش بزرگ ، خشایارشا ، اردشیر یکم (اردشیر درازدست) ، خشایارشای دوم ، سغدیانوس ، داریوش دوم ، اردشیر دوم ، اردشیر سوم ، ارشک ، داریوش سوم.