ایتالیا

ایتالیا (به ایتالیایي زوؤن: Italia) رسمي نام ایتالیا جۊمۊری‌مره (به ایتالیایي: Repubblica Italiana)، ایته سامانˇ چنتا قاره مئن ایسه کی جنوبیˇ اروپا و وسطهˇ اروپا مئن ایسه و انˇ مرکز، روم ایسه. ایتالیا دۊنیاˇ مئن، نهمین پیلهˇ اقتصاد ایسه.

ان سامان از ایتالیا شبه‌جزیره و دۊتا جزیرهˇ سیسیل و ساردِنی، مدیترانهˇ دریا مئن تشکیل ببسته۔ أیمرو ایتالیا ایته پیشرفتهˇکهˇ سامان ایسه و گروه هفت مئن ایسه۔ ایتالیا شبیه به چکمه ایسه و هنˇوسین معروف ببسته. ان واحد پول، یورو و ان رسمیˇ زوؤن ایتالیایي زوؤن ایسه. ان مردۊم ۶۰٫۴ میلیون نفر ایسه و ۹۳/۹ درصد ان مردۊم مسیحی ایسیدی. از نظر جمعیت ایتالیا، اروپا مئن پنجومین سامان و از نظر پیلهˇکی دۊنیاˇ مئن بیست و سومی ایسه.

ایتالیاˇ آب و هوا، فصلی مؤعتدل ایسه و انˇ ساحیلی منطقهˇ آب و هوا با انˇ کوهستانیˇ منطقه تفاوت داره. دۊتا کۊجهˇ جۊداˇ سامان به نامان واتیکان و سان مارینو، ایتالیا خاکˇ مئن ایسیدی و ابچه از ایتالیاˇ خاک هم سۊئیس مئن ایسه کی ان نام کامپیونه دیتالیا ایسه.

ایتالیاˇ تاریخ

باستانˇ دؤران و میانه دؤران

اترۊسکان، یۊنانیان و رۊمیان باستانˇ دؤران مئن، به ایتالیا حکۊمت بۊکۊدید و وسطیˇ قرنان مئن، ایتالیا به‌دست پاپان، فرانکان، بیزانسیان (رۊمیان) و ابچهˇ زماتان مئن نورمنان ببسته. بعد از اشن محلی حکۊمتان بوجۊد بموییدی و هرکۊدام ایته جاییˇ خۊشنˇر بگیفتید؛ جنۊوا منˇسن۔

ایتالیاˇ ایتیحاد

میلانˇ پنج رو

قبل از یکۊمین جنگ جهانی، ایتالیاˇ اقتصاد و فرهنگ هچین پیلهˇکه بست کی دۊلت ساختاران و مالیˇ وضعیت بهترˇ به و انˇ صنعت گۊسترش پیدا بۊکۊنه۔ البته خاریجیˇ سامانان هم ایتالیای کۊمکˇ کۊدید۔ بعد از ان، شرایط جدیدˇ حیزبان وسین بوجۊد بمو کی با همدیگر رقابت بۊکۊنید و هن باعث ببست کی ایتالیای تاریخ تغییر بۊکۊنه۔

جنگ جهانی یکۊم

ایتالیا و انˇ مؤستعمرئان

سال ۱۹۱۳ مئن، ایتالیای مردۊم حق رأی بیگیفتیدی و ان سامان ایتهˇتیکه ببست۔ بعد از ان، ایتالیا مؤدرن بست و اولین جنگ جهانی مئن فرانسه، انگلیس و آمریکا امره مۊتحد ببست۔

جنگ جهانی دوم

سال ۱۹۲۵ مئن، بقیه حیزبان ممنوع ببستیدی و فاشیستˇ ریژیم سرˇکار بمو۔ ان سالانˇ مئن ایتالیا، ملی‌گرا ببست و عضو مۊتحدین ببست۔ بعد از ان جنگ جهانی دوم ببست و مۊتفقین، بتنستید ان ریژیمˇ از بین ببریدی۔

سال ۱۹۴۶ مئن ایته همه‌پورسی بنه‌ایدی و مردۊم به ایتالیاˇ جۊمۊری رأی بده‌ایدی۔

بعد از جنگ، ایتالیا عضو ناتۊ ببسته و به غرب نزدیکˇ بست۔ سال ۱۹۹۹ مئن ایتالیا از ۱۱ سامانی بۊ کی ان واحد پول یورو بۊ۔

جۊغرافیا

ایتالیاˇ هوایی تاتایی

ایتالیا چکمه‌منسن ایسه و ان مۊختصات حدۊد ۵۰ ۲۲ شومالی و ۳۰ ۱۲ شرقی ایسه۔ انˇ پیلهˇکی ۳۰۱٬۳۴۰ متر مۊربع ایسه و دۊتا جیزیره به نام سیسیل و ساردنی داره۔ انˇ شومال کوهستانی و انˇ بقیه جیگائان ساحیلی ایسیدی۔ ایتالیا لیبی‌امره از جنوب، دریایی مرز دره و اؤتریش، فرانسه، واتیکان، سان‌مارینو، اسلوونی و سۊئیس‌امره مرز داره۔